donderdag 19 januari 2012

Dikke meisjes en de bioscoop



Verder staat niemand erbij stil, dus dan hier maar. Vandaag is het 151 jaar geleden dat de eerste bioscoopondernemer van Nederland geboren werd. In Leeuwarden, op 19 januari 1861, in een woonboot. Dat was George Christiaan Slieker, die net als zijn vader op de Nederlandse kermissen stond.

Al op zijn achttiende verdiende hij zijn geld met het tentoonstellen van een buitengewoon dik meisje uit Nij Beets en op zijn zesentwintigste stond hij op de Leeuwarder kermis met ,,het wonderkind Ietje van der Duim'' uit Terwispel. Ze was een jaar oud en al zestig pond.

,,Volgens verklaring van deskundigen is zulk een natuurwonder binnen- of buitenlandsch nog nooit overtroffen'', schreef Slieker in een advertentie, en voor slechts 20 cent (eerste rang) en 10 cent (tweede rang) kon iedereen het zelf zien.

In 1895 hielden de gebroeders Lumiere in Parijs hun eerste filmvoorstelling, waar volgens de legende kijkers in paniek raakten door beelden van een aanstormende trein. Een jaar later had Slieker zo'n projector gekocht, in Berlijn. Het ding kostte ongeveer 350 euro (1250 Rijksmark). Het staat nu in het museum in Drachten.



De eerste keer dat hij er films mee vertoonde was op de Leeuwarder kermis in juli 1896. De Leeuwarder Courant stond versteld van de ,,photographische moment-opnamen op natuurlijke grootte met kolossale snelheid weergegeven''.

Het nieuwe fenomeen film was al in Nederland te zien geweest, maar dit waren de eerste betaalde voorstellingen. Daarom staat op Sliekers graf in Drachten (hij overleed in 1945): ,,Eerste bioscoopondernemer in Nederland.''



(De foto's van de Leeuwarder kermis, eind negentiende eeuw, komen uit het Leeuwarder gemeentearchief, ook de onderste 3D-plaat, die is verphotoshopt zodat hij met een roodgroenbrilletje bekeken kan worden. Van Sliekers filmtent (Grand Theatre Edison) zijn geen foto's, wel van die van zijn concurrent Carmine Riozzi. Het boekje over Slieker, dat Harm Nijboer en ik schreven, is hier en daar nog wel te vinden, voor de liefhebbers).