George Christiaan Slieker was de eerste bioscoopondernemer van Friesland. Zo staat het op zijn graf in Drachten.
Zijn eerste bioscoopvertoning was op 16 juli 1896, op de kermis op het Zaailand in zijn geboortestad Leeuwarden.
,,Allen die dus iets nieuws en tevens overweldigend schoons willen zien moeten niet verzuimen een kijkje te nemen'', schreef hij in een strooifolder.
De Leeuwarder Courant was enthousiast: ,,Alles schijnt te leven'', schreef de journalist. ,,Zelfs de rook die een voorbijganger, nadat hij de cigarette uit den mond heeft genomen, uitblaast, ziet men opstijgen.''
In het jaar dat die vertoning honderd jaar geleden was, schreven Harm Nijboer en ik een boekje over Slieker. Het was een hele operatie, want Harm is van de serieuze geschiedenis, liefst met lijsten en tabellen en ik ben van de anekdotes en de film. Het boek was op het laatste nippertje klaar, er zitten schoonheidsfouten in, maar toch: het is er.
Slieker 2:
In de ramsj
Achter de toonbank van filmclub Celluloid, de beste videotheek van het Noorden lag gisteren een stapel Sliekerboekjes. Het zag eruit als een ramsjpartij.
,,Hoe kom je daaraan?'', vroeg ik filmbaas en -liefhebber Jan Brugman.
,,Die heb ik van antikwariaat Brandaan'', zei Jan.
Zo gaan die dingen.
Ook met Slieker zelf, die een kans had laten varen om in Utrecht een vaste bioscoop te beginnen. Een eeuw terug woonde hij met zijn vrouw in een armoedige steeg in Drachten en verkocht potten en pannen in de omliggende dorpen.
In 1935 was er een herontdekking, toen in Nederland het veertigjarig bestaan van de film gevierd werd. Louis Lumiere kwam naar Nederland en in de kranten stonden verhalen over de begintijd. Misschien heeft Slieker (74) zich toen voorgenomen, van zijn grafsteen een monumentje voor zichzelf te maken. Of had hij het er zo vaak over, dat zijn kinderen het voor hem bedacht hebben.
Slieker 3: Een monumentje
Toch is er een ander monumentje.
Helaas niet in Leeuwarden, maar in Utrecht. Daar onthulde burgemeester Ivo Opstelten op 26 november 1996 een plaquette, om te herdenken dat een eeuw eerder de eerste bioscoopvoorstellingen door Slieker gegeven waren.
Dat overtref je hier alleen nog door een van de zalen in het nieuwe Leeuwarder filmhuis dat op het Zaailand komt (als alles doorgaat) naar Slieker te noemen.
(De Utrechter foto's kreeg ik van Herman de Wit van het Nederlands Film Festival)
