Redmond O'Hanlon is de meest gefotografeerde bioloog ter wereld, zo werd hij althans vanmiddag in het Natuurmuseum Fryslan voorgesteld. Dat komt omdat hij op tv te zien was in de serie over de Beagle, het schip van Darwin, en nu in 'O'Hanlons Helden', waar hij in de voetsporen van Victoriaanse ontdekkingsreizigers de jungle intrekt. Allemaal (deels) VPRO, dus publieke omroep.
,,In Zuid-Amerika zouden ze voor zulke kansen god bedanken'', zei O'Hanlon, die overigens al sinds zijn studietijd niet meer in god gelooft. ,,Maar ik bedank alle Nederlandse belastingbetalers.''
Het was nog een hele klus geweest om van god af te komen. Zijn vader was plattelandsdominee, zijn moeder was ook gelovig en ze spoorden hem daarom aan de natuur goed te onderzoeken. Die was immers tot de nok toe gevuld met gods schepselen, tot en met de kleinste oorwurm toe.
Hij noemde dat 'natuurtheologie' en precies toen ging er iets mis met zijn microfoon. ,,The minute you start talking about natural theology you're in trouble'', spotte hij.
,,Zal ik het verhaal van de boeken vertellen?'', vroeg hij voor de vorm aan zijn ondervrager, Alexander Reeuwijk, die wijs genoeg was om O'Hanlon steeds uitgebreid aan het woord te laten.
O'Hanlon vertelde een fraaie anekdote hoe zijn vader hem, toen zoonlief al wat van het rechte pad was afgedwaald en Darwin las, een keer zomaar mee uit eten nam, in een luxe hotel.
Daarna vertrokken ze met de auto. Vader toeterde en daar verscheen moeder, met in elke hand een jerrycan. Thuis ging hij naar zijn kamer en die was helemaal leeg. Alle boeken weg. Toen hij uit het raam keek, zag hij zijn ouders de boeken bij de schuur verbranden.
,,Als boeken het waard zijn om zo te verbranden'', bedacht hij, ,,dan zijn ze het vast ook waard om vriendschappelijke relaties voor op het spel te zetten. En dan zijn ze het zeker waard om te lezen.''
Hij had er diverse bij zich, in een rolkoffertje en een rugzak. Zo hield hij van zijn negentiende-eeuwse held Paul du Chaillu een boek omhoog - het zat vol gele plakbriefjes - met een afbeelding van een gorilla. Daarnaar was Du Chaillu in Afrika op zoek geweest en O'Hanlon was hem in de tv-serie nagereisd.
In zijn rugzak had hij, in lappen verpakt, een weckfles met een aal-achtig ding erin. Een hagfish, leerden we. Een boeiend dier dat al 300 miljoen jaar niet veranderd is omdat het het perfecte verdedigingsmechanisme heeft.
Als het bijvoorbeeld door een haai wordt gepakt, scheidt het razendsnel een stofje af waardoor het water om hem heen een dik soort slijm wordt. De haai gaat met zijn kop schudden, wat het alleen maar erger maakt. En verdwijnt.
Dat zegt ook iets over haaien, trouwens. Die hebben hun lesje na 300 miljoen jaar nog steeds niet geleerd.
