Dit is Adele Bloch-Bauer, of eigenlijk haar portret door Gustav Klimt. Ze zit zo te zien op een stoel, in een gouden jurk met ogen en daaromheen een gouden mantel die wijd openslaat, voor een gouden muur met een zwart-witte plint en een groene vloer. Ze houdt haar handen zo raar omdat ze een misvormde vinger verstopt.
Het vrij grote schilderij fonkelt erover, want er zit goud op (bijna overal) en zilver (die drie blokken links, bijvoorbeeld, die hier grijs lijken). Dus als je er anders voor staat, ziet het er anders uit.
Bankiersdochter Adele was, meer dan een eeuw geleden, getrouwd met een Oostenrijkse rijkaard die zijn geld had verdiend in de suikerhandel. Tien jaar terug was het portret de inzet van een juridische strijd tussen de Oostenrijkse overheid en erfgenamen van de suikerman, die het uiteindelijk kregen en voor 315 miljoen dollar veilden.
Het hangt nu in de Neue Gallerie, een sjiek museumpje in een New Yorker stadsvilla met uitzicht op Central Park. Ook dit is van een rijkaard, Ronald Lauder, zoon van cosmeticafabrikant Esté Lauder.
Gisteren, op mijn verjaardag, ging ik erheen om een gebakje te eten. Want niet alleen hangt er allerlei Oostenrijkse kunst, er zit ook een Weens koffiehuis in het gebouw, Café Sabarsky.
Daar zitten sjieke, oudere New Yorkers te zwelgen in Europese sfeer, tussen met hout en spiegels beklede wanden, obers met voorschoten, lampen van Josef Hoffman, meubels van Adolf Loos, Kaffee und Kuchen (de menukaart is in het Duits, met de Engelse vertaling erbij), zachte klassieke muziek en een vleugel in de hoek, een Bösendorfer natuurlijk.
Om in stijl te blijven bestelde ik het in het Duits, en de ober - niet Duits - herhaalde het in een veramerikaniseerde versie.
De vrouw naast me at een worstje en een pretzel. Alles natuurlijk lekker aan de prijs.
