Keihard & romantisch

Het bestuur van Cinema Ascona maakte gisteren een studiereis naar Amsterdam, naar het nieuwe filmmuseum dat EYE heet (met hoofdletters), omdat het over films gaat en aan het IJ ligt.

Daar draaide gisteravond de gerestaureerde versie van Spetters (1980) van Paul Verhoeven, die bovenaan staat in Cinema Ascona's toplijst van Nederlandse films. Net als Andy, Bloed en blond haar natuurlijk, waar we drie jaar geleden al eens een studiereis voor maakten. Even voor de kenners: Jonna Koster uit Andy zit ook in Spetters, maar ze zegt er geen woord in. Destijds wilde Paul Verhoeven Andy Vrielink, hoofdrolspeler van Andy, ook voor Spetters, maar die had daar geen zin in. De rol ging naar Hans van Tongeren.

Niet iedereen begreep dat je zoveel over hebt voor een film als Spetters, die vinden hem maar lomp en ordinair. En dat is hij ook, maar het is met zo'n Nederlandse film als met wijn: je moet het leren waarderen. Juist dat botte en boerse is eigenlijk bijzonder, heel Hollands, en bovendien is hij vlot, goedgemaakt, vol gebeurtenissen. Het is na afloop of je een complete tv-serie hebt gezien. Hij heeft zelfs iets van een sprookje. Daar was ik zelf zo niet opgekomen, maar scriptschrijver Gerard Soeteman zei het (hij staat in het midden op bovenstaande foto, achter hem producent Joop van den Ende en regisseur Paul Verhoeven). Het is als het ware het verhaal van een prinses die kan kiezen uit drie prinsen, legde hij uit. Zij het dat de prinses patat bakt en de prinsen op motoren rijden.

Toen de film in 1980 draaide was er van alles om te doen. Sonja Barend viel in haar Sonja's Goed Nieuws Show Paul Verhoeven aan op het seksisme en de anti-homohouding van de film. Militante homo's in het publiek vielen haar bij. Eentje zou Verhoeven zelfs vol op de bek gezoend hebben - wat in de tv-uitzending niet te zien was.

Er was zelfs een kortlevende actiegroep tegen, die NASA 80 heette (Nederlandse Anti Spetters Actie), gesteund door COC, NVSH, PSP, PvdA en VVD, maar die demonstreerde alleen in Amsterdam.

Die waren er nu in Amsterdam niet bij. Het had meer iets van een gala, waarop de medewerkers van toen elkaar uitbundig begroetten. Iedereen was er, Verhoeven, Van den Ende, Soeteman, Renee Soutendijk, Maarten Spanjer, Toon Agterberg (die staan op de foto hiernaast). Zelfs Derek de Lint en Jochum ten Haaf, die helemaal niet in de film zitten. Hans van Tongeren was er natuurlijk niet: hij heeft twee jaar na de film zelfmoord gepleegd.

Renee Soutendijk zat pal achter het Asconabestuur, dat haar dus noodgedwongen anderhalf uur lang met de nek heeft aangekeken. Dat kan toch waarachtig niet iedereen zeggen.

De film ziet er weer vers uit, veel helderder dan op de slechte dvd's die ervan te koop zijn. Maar het geluid was afschuwelijk snerpend. Verhoeven, verder een diplomatieke man, zei er na afloop meteen iets van, waarna er een heel kletsexcuus volgde dat het kwam doordat de film mono is en het fonkelnieuwe geluidssysteem van EYE daar op de een of andere manier niet op is toegerust. Ze hadden het gewoon niet goed ingesteld, mijn oren fluiten er nog van. De 'War-of-the-worlds'-achtige muziek van Ton Scherpenzeel van Kayak snerpte zo dat het pijn deed.

Na afloop werd iedereen die er iets mee te maken had gehad naar voren gehaald en in de bloemen gezet. Er was ook ruimte voor vragen uit de zaal. Veel stelde dat niet voor: de tijdrovendste vraag kwam van het motorblad Moto 73, dat wilde weten of Spanjer en Agterberg in de film zelf echt motor hadden gereden en of ze dat nog steeds deden. Agterberg had het nog een tijdje volgehouden, maar was ermee gestopt.

Een man stond op en complimenteerde Verhoeven uitgebreid met al zijn films, deze ook, maar vooral Showgirls, die hij zo mooi vond dat hij die op zijn arm had laten tatoeren. Verhoeven, die wel voor heter vuren heeft gestaan, werd daar niet anders van. Maar ik was nieuwsgierig, dus toen het kort daarna was afgelopen snelde ik die man achterna, om te vragen of ik zijn tatoeage mocht zien.

,,Dat Verhoeven niet zei: 'Laat eens zien'', zei ik tegen de man, die Arjan bleek te heten.

,,Dat vond ik ook jammer'', zei Arjan. ,,Ik had hem om een handtekening eronder willen vragen, dan had ik die erbij laten tatoeren."

,,Maar hij staat er toch nog?'', zei ik. ,,Kom op!''

Met Andre terug naar de filmzaal, waar zich om Verhoeven een groepje had gevormd. Ik vroeg of hij Andre's arm wilde signeren en dat deed hij prompt. En erg netjes moet ik zeggen: daar moet best een tattoe van te maken zijn.

(En nu ik toch elke schroom van me af had gegooid liet ik ook meteen de blu-ray signeren die Cinema Ascona nu van deze prachtfilm bezit.

En Arjan heeft inmiddels gereageerd: : ,,Superbedankt dat je me de zaal in trok, want ik had het nooit alleen gedaan!''

En het bestuur moet binnenkort maar eens kijken of Showgirls een herontdekking verdient.

En ja, Reyer Boxem, deze nieuwe Spettersposter is vreselijk lelijk. Er staat zelfs een stukje Broodje Hamburger op (dat gele ding voor de buik van Soutendijk, dat heeft deze blogger uitgezocht.)