De eeuw van mijn moeder

Een paar dagen geleden was John Cleese te gast bij Twan Huys, voor een publieksinterview in Carré. De uitzending van deze College Tour (zo noemen ze het omdat je er altijd wel iets van opsteekt) was eergisteren al, maar ik zag het nu pas, op uitzending gemist.

Dolgraag had ik erbij willen zijn, want Cleese is fantastisch. Hij schudt de goed geformuleerde anekdotes zo uit zijn mouw. Misschien omdat hij ze vaker heeft verteld, maar dat doet er niet toe. (Deze man en de andere vier van Monty Python volgend jaar in Zomergasten, dat is mijn wens voor 2015.)

Zijn moeder, vertelde hij, was overal bang voor. En als hij haar opbelde om te horen hoe het met haar ging was ze altijd depressief door iets wat er die week gebeurd was. Op een dag stelde hij haar voor, als ze over een week nog zo down zou zijn, om dan ,,a little man'' te bellen die hij kende in Fulham, die langs kon komen om haar te vermoorden. Daar kreeg ze een enorme lachbui van.

Daarna stelde hij, als ze klaagde, soms voor om dan nu maar die man in Fulham maar te bellen. Dat hoefde steeds niet. Ze stierf toen ze honderdeen was.

Dat vertelt hij zo:

She died, eventually, at the age of a hundred and one. And the extraordinary thing is, she was born in 1899, she died in the year 2000; so that her life spanned the entire twentieth century (...) She lived through the First World War, the great depression, the rise of Hitler and Stalin, Second World War, the atomic bomb, the foundation of Israel, the space age, the cold war, the collapse of communism. She lived through it all. Without really noticing any of it.

Eigenlijk hoort zijn stem erbij, maar zelfs op papier is het hilarisch.

Kerstgedachte

Prettige feestdagen allemaal. Kon het even niet laten.

Aan helemaal niks denken

De kostuumfilm Queen Christina uit 1933 met Greta Garbo als de eigenzinnige Zweedse koningin eindigt met een beroemd geworden shot.

De koningin is afgetreden en staart op de boeg van haar schip voor zich uit. Regisseur Rouben Mamoulian had haar opgedragen om aan helemaal niets te denken en niet eens te knipperen, zodat het publiek het einde zelf zou invullen.

Dat probeerde ik ook, toen ik vanmiddag drie minuten lang gefilmd werd door Ismaël Lotz voor zijn doorlopende project Are You Now. Hij filmt mensen 180 seconden en zoomt heel langzaam op hen in. Hij heeft er al meer dan honderd.

Maar aan niks denken, dat lukt helemaal niet. Eerst dacht ik dus al aan Greta Garbo, toen aan het gekke filmpje Crying competition van Brent Hoff, waar mensen proberen zo snel mogelijk voor de camera te huilen en ik had ook nog geen goede openingszin voor mijn column van woensdag. Drie minuten duren dan niet eens zo lang.

En niet knipperen, dat ging evenmin goed. Er zat iets in mijn linkeroog en ik wilde niet wrijven. Nu ja, hier moeten ze het maar mee doen.

(De foto is ook van Ismaël Lotz)

Wereldvrede stap voor stap

Kerstkaarten zijn altijd leuk, maar de kerstpost van Maureen Long uit Portland Oregon die vanmorgen op de mat lag laat zoals altijd alle andere dingen ver achter zich. Maureen Long is de inmiddels 85-jarige dame die ik een keer op een zesdaagse boottocht van Anchorage naar Seattle trof, en die sindsdien nu en dan mijn pad kruist. In 2012 was ze in Leeuwarden. Ze slaat geen kans over om te laten weten hoe dol ze is op Nederland.

Post van Maureen, ik heb het wel eerder geschreven, is een soort kunst. Ze maakt pakjes in pakjes, stopt er allerlei krantenartikelen die ze interessant vindt bij in, schrijft daar van alles op, en draait voortvarend plakband om het geheel om ervoor te zorgen dat het tijdens de transatlantische tocht niet uit elkaar valt.

Zo ziet het eruit, als het op de mat ligt.












Dit is de achterkant, waar ze iets op heeft geschreven maar daar is een enorme sticker overheen geplakt. Je kunt nog net het woord CARE! onderscheiden, waarschijnlijk is dat voor de posterijen bedoeld.






In het pakje zit een ander pakje. So far so good. Maar wacht! Maureen laat immers nooit een kans op verpakken liggen!

Kijk maar, want tussen het pakpapier zit een brief gestoken. Het is een folder van de WILPF, oftewel de Women's International League for Peace and Freedom. Honderd jaar geleden hielden die een congres in Den Haag tegen de Eerste Wereldoorlog. Volgend jaar gaan ze weer naar Den Haag. Voor de wereldvrede.

Achterop heeft Maureen geschreven dat ze van plan is te komen, met een 93-jarige vriendin uit Portland. En Maureens zoon Erin.

Uiteindelijk zit er nog een ansichtkaart en een briefje in het pakje (zie de bovenste foto), en een in vloeipapier gewikkeld plaatje op hout waarop we Santa Claus in Portland zien. Giclee on painted wood, heeft ze er achterop gezet, en het werkje is gemaakt door Lin Haak.

Ook is er een knipsel bijgevoegd over wat het Nederlandse deltaplan voor New York kan betekenen. Yeah, the Netherlands! heeft Maureen erop gezet. Volgend jaar gaat ze er weer heen, als alles meezit.

Kapitein Haak en de wegenwirwar

Vrijdag vertelde ik in mijn column in de Leeuwarder Courant dat wij - chauffeur A en ik - de allereerste spookrijders zijn geweest op de haak om Leeuwarden, die donderdagmiddag is geopend. Dit filmpje bewijst het.

We konden de boerderij waar de opening begon niet vinden. Dat wil zeggen: we vonden hem wel, maar bereikten hem niet. Wat we ook deden, we bleven er maar wat omheen cirkelen. ,,De Haak is kut", had collega S. aan het begin van de week al gezegd. ,,Het is een en al rotondes en stoplichten."

Rotondes en stoplichten, dat viel ons nog wel mee, maar de weg vinden, dat was een andere zaak. Na een uitleg van wel drie, vier minuten van twee mannen uit de Wâlden die nog op de weg bezig waren reden we dus zelfs tegen het verkeer in, dat je op dit filmpje al in de verte aan ziet komen.

De Traffic Manager - een man met een grijze snor en een zachte G - was boos. Zeker toen chauffeur A zei dat collega's van hem verderop ons juist deze kant op hadden gestuurd. Dat was niet helemaal waar, de uitleg was zo ingewikkeld geweest dat hij daar niet uitkwam en maar op goed geluk iets had gedaan.

De muziek is van Dream Theater, A Dramatic Turn of Events. Hoe zoek je het zo uit.

Kommodig!

,,Je moet een paar keer kommodig zeggen", ried televisiepresentatrice en rijsportjournaliste Vanessa Kossen me vrijdag aan. ,,Dat is leuk voor de zaal."

Kommodig, legde ze uit, is Plattdüütsch voor cool, chill, ok, tof, relaxed - noem ze allemaal maar op. Vanessa weet dat, want ze spreekt zelf Platt en heeft eens in de zoveel tijd een zondagochtendprogramma op de NDR dat Hallo Niedersachsen auf Platt heet.

Met haar presenteerde ik vrijdagavond Liet International, vanuit theater Kulturetage in Oldenburg. Dat is een songfestival voor minderheidstalen. Van Sjoerd Bootsma jatte ik de opmerking dat het verschil tussen het Eurovisie-songfestival en Liet International is, dat Liet meer Europees is, en meer visie heeft.

Al was het programma volgens mij alleen te zien op de internetsite van Omrop Fryslan, het werd heel degelijk aangepakt. 's Middags was er een doorloop van het hele programma in het theater, zodat Vanessa en ik het na afloop  konden doornemen. Vanessa had alles op van die kartonnen kaartjes geschreven. Het logo van Liet stond erop: had ze zelf gemaakt, vertelde ze.

We kondigden aan en als een nummer was afgelopen spraken we net zo lang met de zangers van zonet (of met iemand van de band, wie er maar Engels verstond en sprak) tot alles klaar stond voor het volgende optreden. In de generale ging dat soms echt moeizaam, maar 's avonds liep het of we nooit iets anders hadden gedaan. We spraken Duits, Engels, Platt en Fries door elkaar.

Na afloop kwam er een oudere heer met grijs haar op me af, die me uitgebreid complimenteerde. ,,Sehr gut moderiert!", vond hij. Nou dankuwel, zei ik. ,,Wir hatten immer schon ein Rudi Carrell aus den Niederlanden, und jetzt haben wir auch eins aus Friesland!", zei hij er achteraan.

Ik weet niet of het een compliment is als je met Rudi Carrell vergeleken wordt, zei ik. ,,Es war als Kompliment gemeint", zei hij.

Al met al was het zeer kommodig. Dat vond Vanessa ook en die kan het weten want die presenteert vaker in Duitsland.


(De foto is van Laurens Aaij, in het midden staat jurylid Claudia Aru Carreras van Sardinië. Volgens mensen die goed keken heeft ze een tattoe van zichzelf op haar arm.)

Volle kerk door Sint

De kerk van Ballum heeft misschien wel jaren niet zo vol gezeten als op donderdag 4 december, toen Sinterklaas daar de kinderen van basisschool 't Ienster kwam bezoeken.

Er zitten nu zoveel kinderen op die school (64), dat ze met hun ouders en grootouders niet allemaal meer in het schoolgebouw passen. Vandaar dat ze de sleutel van de kerk hadden gevraagd en gekregen. Enige voorwaarde: niet strooien met pepernoten. En liever niet op de renaissancekansel (uit 1604, zat tot in de achttiende eeuw in een Harlinger kerk, in de hal hier hangt een in plastic verpakt verhaaltje van Peter Karstkarel erover).

Sint was eerst bij de school, maar daar was dus niemand. Daarom belde hij met zijn smartphone (wat is het toch een moderne man!) naar Juf Elisa, die hem vertelde dat hij even verderop moest wezen.

Omdat hij toch met dat apparaat in de weer was, nam hij zelf op hoe hij de kerk binnenliep. Het is wat een onbeholpen filmpje, de Sint is niet zo handig en met handschoenen aan wil het niet goed, maar ik krijg altijd een fijn gevoel van zulke filmpjes, Daarom mocht ik het van de goedheiligman op mijn weblog zetten. Geschikte peer, die ouwe.

Aftitelingsfetisjist (2)

Een paar weken geleden werd ik door twee jonge filmers uitgemaakt voor aftitelingsfetisjist, omdat ik  na afloop van een film graag al die namen lees. Meestal ben ik de laatste die nog in de zaal zit.

Gisteravond bij de sneak (de film was Love, Rosie) zat voor me iemand, die bij de aftiteling zijn mobieltje omhoog hield en de langsrollende namen leek te filmen. Hij leek me pas echt een aftitelingsfetisjist.

,,Wat was jij nu aan het doen?", vroeg ik hem toen de lichten aan gingen. Zo vaak tref je niet mensen die zoiets ook interessant vinden.

,,Ik heb een nieuwe app die onmiddellijk vertaalt", legde hij uit. ,,Word Lens. Die was ik aan het testen.  Daarmee kun je in Spanje een menukaart lezen. Maar er zit geen Nederlands bij, hij vertaalde nu alles in het Portugees. Het viel me een beetje tegen."

Eend goed, al goed

Om half twaalf verzamelde zich een groepje eenden voor de deur bij pa. Normaal zwemmen ze in de eendenvijver een eindje verderop. Een ging op het fietsenhekje zitten, twee andere op de container.

,,Muskuseenden, ze zijn met zijn vieren", zei pa, die dit de gewoonste zaak van de wereld vond. ,,Ze weten dat ze om half een voer krijgen." Er kwam inderdaad nog een eend aangewaggeld, met wat meer wit dan de rest.

Pa vertelde intussen dat er onlangs een eend door een kat was aangevallen. Ook die zwaargewonde eend was van de vijver naar het huis van pa gelopen. Daar had hij zich in een hoekje bij de bijkeuken verstopt.

,,Hij zat onder het bloed", zei pa. Later was die eend weer weg, volgens pa heeft die het niet overleefd.

Inmiddels had hij de eend die kwam aanwaggelen ook in de gaten. ,,Dat is een andere", zei pa. ,,Die hoort niet bij die vier."

Dat bleek al snel. Eend nummer vier keek inschattend naar de andere drie, sprong op het fietsenhekje (een raadsel dat ze met die zwemvliespoten op zoiets kunnen zitten) en joeg de eend weg die daar al zat.


Toen keek hij naar de container, fladderde daar ook op en werkte de andere twee stuk voor stuk weg.


Als een ware kampioen poseerde hij op de container, alsof hij doorhad dat ik hem vanuit de huiskamer op de foto zette. Eend goed, al goed.

Traumdeutung en Rozenkruizers

Deze droom was zo helder, dat ik tijdens mijn droom op de een of andere manier al dacht dat het allemaal echt was. Pas vanmorgen, na het wakker worden, realiseerde ik me dat het niet zo was.

Ik zat 's avonds thuis in de kamer toen er ineens drie of vier jongetjes door de deur kwamen. Jaar of twaalf denk ik, verschillend in grootte. Terwijl ik me afvroeg hoe die binnen waren gekomen en een gesprekje met ze voerde, begonnen ze met meubels te slepen, de kamer werd heringericht als een klein theaterzaaltje, leek het wel.

Ze staken kaarsen aan. Ondermeer de vuurtorenkaars die al jaren onaangetast op de schoorsteenmantel staat. Maar ook twee of drie heel wonderlijke: waxinelichtjes in een constructie van papier, die eerst opengevouwen moest worden, zodat er een ingewikkeld schaduwpatroon op de muren geworpen werd. Een beetje zoals  Marokkaanse lampen. Ik verbaasde me erover dat ik zoiets in huis had.

De stoelen waren inmiddels gevuld met mensen die ongemerkt binnengekomen waren en die allemaal naar me keken. Zwijgend. Op de voorste rij zat een wat oudere man, die ik ergens van kende maar ik wist zijn naam zo niet.

Vermoedelijk had ik iets verkeerds had gedaan en had dit met de beoordeling daarvan te maken. Ik herinnerde me tenminste iets met overspel.

Omdat dat zwijgende gestaar me begon te vervelen keek ik iedereen stuk voor stuk recht in het gezicht. Verschillende mensen verstopten hun hoofd achter de rug van een ander. Die zullen ervan opkijken als ik hier een column over schrijf, dacht ik. Want het was zonneklaar dat ik dat zou doen, zoiets buitengewoons was me in mijn huis nog nooit overkomen.

Na hun vertrek lieten ze een hondje bij me achter, van groenige kleur. Een speels dier, daar niet van, maar onhandig om te hebben.

Op de een of andere manier was ik daarna hoog op een bouwplaats, je kon het hele terrein overzien, en vertelde ik hierover aan iemand anders. Die knikte en zei ,,Dat zijn de Rozenkruizers geweest, zo doen ze dat altijd." Ineens herinnerde ik me, dat ze allemaal vrij grote kruisen als kettingen om hadden gehad, sommigen hadden ze als oorbel.

Maar dat hondje was lastig, en dat vertelde ik aan de man die me vaag bekend voor was gekomen. Ik kan geen hond hebben, ik ben te vaak weg, zei ik hem. Een mevrouw met kinderen, die ergens boven me woonde, haalde de hond op. Door een raam in het gloeilampverlichte trappenhuis kon ik ze omhoog zien lopen, ze zwaaiden naar me.

Raar.

Sommige elementen kan ik wel thuisbrengen.  Zo liep ik gisteren een groep Hollumers tegen het lijf, die mijn huis hebben bekeken. We hebben het ondermeer ook over de hond van pa gehad.

Eergisteren zag ik Locke, een geweldige film over een man die in de betonconstructie werkt en overspel heeft gepleegd.

En op mijn slaapkamer draai ik geregeld Timeless Flight van Steve Harley, waarop een lied staat, White White Dove, waar Rozenkruisers in voorkomen.

Meer kan ik er niet van maken. Ik ben lang niet zo creatief als mijn onderbewustzijn.

Naaktloper in Leeuwarden

Nergens is te vinden wie de man was, die zich rond 1886/1887 liet fotograferen terwijl hij naakt een stukje hardliep. Hij was waarschijnlijk verbonden aan de sportclub van de universiteit van Pennsylvania in Philadelphia, maar dat is niet eens zeker.

De fotograaf is wel bekend: dat was filmpionier Eadweard Muybridge (geboren als Edward Muggeridge). Een Brit, die in San Francisco geschiedenis schreef door fotografisch te bewijzen dat een paard in galop af en toe met alle poten tegelijk loskomt van de grond. Met het blote oog kun je dat niet zien, probeer het maar.

Muybridge zette een serie camera's naast elkaar, die door middel van een draad afgingen als het paard passeerde. Toen hij de chronofotografie eenmaal had uitgevonden zette hij als een gek allerlei beweging op de foto. Eerst van dieren, maar ook steeds meer mensen, tegen een achtergrond van ruitjespapier, waardoor het er laboratoriumachtig uitziet. Traplopend, emmers water dragend, tillend, hout hakkend, bokjespringend, dansend, boksend en dus ook rennend. De mensen zijn meestal naakt.

Hij schreef trouwens ook geschiedenis door in 1874 bij de minnaar van zijn vrouw aan te bellen en hem dood te schieten.  Hij werd vrijgesproken, de jury vond de moord verdedigbaar. Wel liet zijn vrouw zich van hem scheiden.

Geweldig dat zo'n afbeelding (Plaat 62 uit Muybridge's boek Animal Locomotion) meer dan een eeuw later is geschilderd op het pand van Leeuwarder atletiekvereniging Lionitas aan de Middelzeelaan.

Misschien zit het er al een tijdje, ik zag hem pas toen ik er laatst langs reed en ik ben er vanmiddag even heen gefietst. Andere kijkers waren er niet, wel mensen die naar mij keken toen ik er foto's van maakte.

De film was nog net niet uitgevonden toen Muybridge zijn foto's maakte, maar dit is duidelijk de overgang van het stilstaande beeld naar het bewegende. Als je de foto's van bij Lionitas over elkaar plakt, zie je het meteen. Dit is iemand die in 1887 op verzoek van de fotograaf en voor de wetenschap in zijn nakie ging hardlopen. Hij rent hier, in 2014 in Leeuwarden, nog steeds.

Dik twee gulden voor vader en nog een rondje

Vrijdagavond was de Leeuwarder Historische Quiz in de raadszaal. Jantien en ik stelden de vragen die op het Historisch Centrum Leeuwarden waren bedacht. 

Woensdag had een jurylid twee deelnemers in Tresoar betrapt, die daar Het Leeuwarden Boek uit hun hoofd zaten te leren. Die twee zijn geen winnaar geworden, maar ze weten inmiddels wel een hele hoop.

Donderdag werd ik tussen huis en supermarkt klemgereden door een andere deelnemer, die vroeg wat het moest kosten om nu vast de vragen te krijgen. Toevallig zaten die in mijn tas, maar dat zei ik niet. Wel zei ik dat ik alleen om te kopen ben met bedragen die hoog genoeg zijn om de rest van mijn leven in weelde te baden. Dat was het haar niet waard. Ook zij is geen winnaar geworden.

Bij de antwoorden zaten een paar rare.

Zo ging het in 1911 mis bij een vliegshow in Leeuwarden, toeschouwers raakten gewond. De vraag: Hoe heette de piloot?

Het juiste antwoord was Max Olieslagers (de minder begaafde broer van de Belgische piloot en wielrenner Jan). Een deelnemersduo dat het niet wist, schreef op: Prins Bernhard.

Er waren ook cryptische omschrijvingen van straatnamen (Geen wasgelegenheid meer in Huizum: Badweg). Een daarvan luidde Dik twee gulden voor vader en nog een rondje.

De oplossing was: Europaplein. Maar een deelnemersduo kwam met Weaze. A dirty mind is a joy forever.


(De bovenste foto is van Ad Fahner, die van het vliegtuigongeluk is van het HCL)

Aftitelingsfetisjist

Had ik zomaar filmmakers Bart Jansen en Douwe Dijkstra over de vloer. Die waren met een paar tassen vol technologie uit Zwolle naar Friesland gekomen om eerst Sytze Pruiksma en daarna mij te ondervragen over film, liefde voor film, het belang van film, wat al niet.

Dat gaat uitmonden in een korte film van zes minuten, die volgend jaar in premiere gaat. ,,We gaan van alles vragen, maar het kan best zijn dat we maar een heel klein stukje gebruiken", waarschuwde Douwe Dijkstra van tevoren. Ze gebruiken alleen het geluid en maken er nieuwe beelden bij.

Ik lulde ze de oren van de kop, want ik praat graag over film. Toen het over aftitelingen ging, kwam ik pas goed los, want die lees ik helemaal uit. ,,Dit is voor het eerst dat ik met een aftitelingfetisjist praat", zei Douwe Dijkstra.

Vijf seconden van de zomer

Herkent u ze? Het zijn de vier leden van 5 Seconds Of Summer, een band uit Australië. Tot voor kort speelden ze in het voorprogramma van One Direction, maar ze zetten nu de volgende stap en gaan op toernee. Rock out with your socks out, heet hun programma. Wat dat van die sokken betekent kon ik niet achterhalen.

Deze handen zijn van Zoë, die me zaterdag bijpraatte over 5SOS. 

,,Heb je er cd's van?", vroeg ik.

,,Nee, downloads", zei ze.

De nagels heeft ze gemaakt met foto's die ze op internet had gezocht en uitgeprint. Ik schreef er deze column over, die vanmorgen in de krant stond.

Sad dad

Mijn nichtje ontwikkelt zich tot kunstenares. Ze is dertien en haar vingernagels zijn lang en beschilderd. Zelf gemaakt. Er staan portretten op van 5SOS.

Mij zei dat ook niks, maar ze legde het graag uit. 5SOS is een su-per-goe-ie band van vier jonge Australiërs, die voluit 5 Seconds of Summer heet. Eentje van de vier is gek, eentje is zo-zo, maar twee zijn echt heel erg leuk. Die zijn allebei achttien.

,,Ben je ook fan van One Direction?”, vroeg ik. Die boyband had ik tenminste van gehoord. Je moet het bijhouden, want boybands leven doorgaans maar een jaar of drie. Zijn de fans achttien, negentien, dan is het voorbij. Hooguit zit er nog een solocarrière in voor een van de leden. Vraag maar aan Jackson 5, New Kids on the Block, Take That, NSync of Westlife. Meisjes van tien zijn over drie jaar fan van iets dat we nu nog niet kennen.

,,One Direction?”, herhaalde mijn nichtje en trok een vies gezicht. Dat is duidelijk: die zijn onderweg naar de uitgang. Toch traden ze een maand geleden nog op in Nashville, met concurrent 5SOS in het voorprogramma. Fotografe Angelina Castillo maakte daar een geweldige fotoserie van sad dads, vaders die mee waren gekomen naar het concert omdat hun minderjarige dochter er anders niet in mag. ‘Hoe lang duurt dit nog’, zie je ze denken.

,,Volgend jaar speelt 5SOS in Amsterdam, maar dat is al uitverkocht”, vertelde mijn nichtje. ,,Maar ze komen ook in Brussel en daar zijn nog kaarten voor.”

,,Dat kun je wel met ome Asing naartoe”, zei haar vader, mijn broer, onmiddellijk. ,,Gezellig naar Brussel.”

Het klonk als een opzetje, mijn broer is ongeschikt als sad dad. Ik heb gegoogeld. Er zijn nog kaarten. Ook voor het concert in Osnabrück, dat dichterbij is dan Brussel. Of we gaan is niet duidelijk. Maar als het gebeurt, dan is het wel de bedoeling dat die Australiërs vanaf het podium op tien omhooggestoken meisjesnagels hun portretjes herkennen. Vooral die twee leuke.

Zondag op de boot schoof een gezin bij me in de bank met een jongetje van een jaar of dertien. Op zijn T-shirt stond Rock Da House.

,,Mag ik je wat vragen?", zei ik. ,,Weet je wat 5 Seconds Of Summer is?"

,,Vijf seconden van de zomer!", zei hij, op een toon die duidelijk maakte dat hij trots was op zijn kennis van het Engels.

,,Het is ook een band", zei ik. Hij haalde zijn schouders op. Het zal meer iets voor meiden zijn.

De zee! De zee!

Honderd procent zeker is het niet, maar dit zou wel eens de eerste keer kunnen zijn dat Schumi, tien of elf jaar, de zee ziet, zaterdag 18 oktober, half vijf 's middags. Ik was vooral benieuwd of hij er zo in zou lopen, maar dat gebeurde niet. Elke lantaarnpaal waar we langs liepen vond hij boeiender.

Nacht van de Kletskoek

,,Zijn ze van echt goud", vroeg een meisje van het Berneiepenloftspul. Je kon aan haar gezicht zien dat ze het graag zou geloven. Maar Gouden Gurbes zijn van een hard soort plastic. Wel liggen ze lekker zwaar in de hand en zijn ze zeer geschikt om triomfantelijk mee te zwaaien, wat zaterdagavond, of eigenlijk namiddag, zes keer gebeurde.

Voor de zevende keer mocht ik de uitreiking van de Gouden Gurbes aan elkaar praten, de prijzen voor Iepenloftspullen. Deze keer had je voor het eerst - volgens mij - mensen op het podium die eerder een Gouden Gurbe in ontvangst namen. Anneke Hogeven, die de kostuums maakt van het Berneiepenloftspul, en Tjerk Kooistra, regisseur van het iepenloftspul van Jorwert. Nou ja, Kooistra had inmiddels een baard en een kind gekregen, dus het was toch een beetje anders.

(De foto is van Jacob van Essen)

Wat later op die avond was er een Cafe van de Kleine Wetenschap, als onderdeel van de Nacht van de Liefde. Daar was ik spreekstalmeester, bij Gert ter Horst (op de foto), die hersenscans liet zien van verliefde mensen en van mensen met liefdesverdriet, en bij Jaap-Guus Waldorp, die het over de evolutie van de liefde bij de mens had en elk zijpad insloeg dat hij tijdens zijn verhaal tegenkwam. Hij verdwaalde en het publiek met hem.

De beste weetjes van Ter Horst heb ik vandaag in mijn column gebruikt: dat liefde ongeveer zes maanden duurt en liefdesverdriet ongeveer zeven. En dat het eten van lekkere dingen, en blijkbaar vooral toetjes, kan helpen tegen liefdesverdriet en misschien zelfs depressies. Omdat verdriet een bepaald deel van de hersens (de insula) afremt en toetjes het juist stimuleren.

Maar: Ter Horst verricht onderzoek naar zulke toetjes in opdracht van Danone en Campina, dus misschien is dit belangenverstrengeling.

(De foto is van Ruben van Vliet)

Aan het eind van de avond was er een Late Night Talkshow van de Nacht van de Liefde, die gepresenteerd werd door Anneke Douma en mij. Anneke had ooit verteld dat ze wel een talkshow zou willen, maar daar was nog nooit iemand op ingegaan. Dit was een mooie gelegenheid.

We zaten samen op de bank, met de gast tussen ons in, en dronken er een biertje bij. Het werkte goed, vond ik zelf, lekker rumoerig en rommelig. Jan Drost, schrijver van Het Romantisch Misverstand, die op de foto tussen ons in zit, was eerst nog wat zenuwachtig: ,,Wat gaan jullie vragen dan?", wilde hij steeds weten. Maar dat zeiden we niet, ook omdat we dat zelf nog niet precies wisten.

Bijna hadden we, ik kan het nu wel verklappen, iemand zo ver dat hij tijdens onze talkshow een aanzoek aan zijn vriendin zou doen. ,,We hebben het er al lang over gehad", had hij ons verteld. ,,Maar ik heb nog nooit echt een aanzoek gedaan." We hebben een tijd op hem ingepraat, maar hij zag er toch maar vanaf. En op zo'n Nacht van de Liefde moet het natuurlijk wel van harte gaan.

(De foto is van Hans Jellema)

Kein Problem mit Schumi

Omdat het dierendag is, ben ik met Jantien en haar zoon Jelle naar het asiel van Sneek geweest, om Schumi te bekijken. Schumi is een spaniel-achtige hond, die heel hoog kan springen en een erg vriendelijke indruk maakt. Hij is tien. Als je zegt 'zit', gaat hij zitten.

Jantien vond het een rare naam, maar het heeft ook wel iets grappigs vind ik, de bijnaam van Michael Schumacher. ,,Mit Schumi habe ich kein Problem, ich finde, das ist eher ein sympathischer Kosename", zei Schumacher daar zelf over.

Astrid van het asiel vertelde dat Schumi heel meegaand is. Hij komt uit een echtscheiding en zat tot eind mei in een bench. Hij is energiek, kan naast de fiets lopen en doet verder niet moeilijk. Alleen houdt hij niet van herders. Daar heeft hij zelfs zo'n hekel aan dat hij ze aanvliegt, als hij de kans krijgt.

Naast Schumi zat de ook zeer rustige Fiona in een kooi. Die komt uit Spanje en lag op een kussen zich niks aan te trekken van alle kijkers. Die is vijf en zag er ook wel leuk uit vonden we.

Ze liet zich alleen niet zo makkelijk fotograferen.

Voor de volledigheid gingen we ook even in Leeuwarden langs, maar daar vonden we niet echt een geschikte kandidaat. Wel het kooikerhondje Boris, dat een leuk koppie heeft maar, volgens het briefje dat op zijn kooi gehangen was, kan bijten. Ook tien jaar.

Wij zijn het meest gecharmeerd van Schumi. Maar wat zegt pa?

Is dit een mens

In de Sint Jacobsstraat is de hele kinderboekenweek een popupstore, een tijdelijke boekenwinkel, waar maar een boek te koop is.

Dat is het door 58 leerlingen van obs De Oldenije gemaakte Dat vind ik bijzonder. De boeken - ze zijn gedrukt in een oplage van 750 stuks, 15 euro - hangen in de winkel aan het plafond. Het komt erop aan welke je kiest, want in vijf ervan zit een gouden boekenlegger, die recht geeft op een prijs.

In het boek staan foto's van leerlingen, die een bordje voor zich houden met iets wat ze bijzonder vinden. De fotografe, Bette Mink (zes jaar), was woensdagmiddag in de popupstore, om bezoekers op de foto te zetten. ,,Het kost niks", zei ze als aanmoediging.

Ik wilde wel op de foto. Er lag een stapeltje leitjes bij de fotostudio, met dingen die je bijzonder zou kunnen vinden, zoals een ijsje of een vlinder. Die waren er al op getekend.

,,Welke zal ik doen", vroeg ik Bette. Daar dacht ze even over na, toen trok ze er een leitje uit. ,,Een mens", zei ze.  ,,Want jij bent ook een mens." Daar was niks tegenin te brengen. Bovendien zijn mensen ook echt bijzonder.

Bette maakte een kleine reeks foto's, terwijl andere leerlingen bellen bliezen. Bovenstaande vind ik het mooist.

(Foto Bette Mink) 

Een wereldwijde hond

Een groot deel van Nederland was al te zien op Google Streetview, maar de Waddeneilanden niet. Tot dit weekeinde, want Ameland is nu aan Streetview toegevoegd.

Pa had al eens gezegd dat hij de auto had zien rijden, maar daar had ik verder niet over nagedacht.

In het raam van het huis aan De Meer is de camera-auto van Google weerspiegeld. Dat had ik al bekeken. Toen kwam de tip van Cor van der Laag om daar eens beter naar te kijken en de hoek om te gaan. Want daar rechts, tussen het andere huis en de boomstam, staat iemand.

Ga je wat dichterbij, dan wordt al snel duidelijk: dat is pa, met Joppe. 

Kijk maar. Het gezicht van pa is geblurred, maar de hondekop niet.

Joppe kreeg twee week geleden een spuitje, maar op Google Streetview leeft hij nog even voort. De hele wereld kan het zien. Er was vast geen opzet in het spel, maar je vraagt je onwillekeurig af: hoe krijgt pa dat toch altijd weer voor elkaar.

(Met dank aan Cor van der Laag.)

George & George

Daar rechts, in de rolstoel, zit George Sluizer, de filmmaker van Spoorloos, die zaterdag is overleden. Deze foto is in het Fries Museum gemaakt, op 27 maart vorig jaar, toen  Slieker Film geopend werd.

Daar deed ik een toneelstukje als George Christiaan Slieker, de ondernemende Drachtster kermisbaas die in 1896 de eerste bioscoopvoorstelling van Nederland gaf op de Leeuwarder kermis.

Daarvoor was een operettepak gehuurd met een veel te klein hoedje. Met Isabelle Diks en Jannewietske de Vries mocht ik op een grote knop drukken, als openingshandeling.

Of George Sluizer dit gesol met zijn naamgenoot amusant had gevonden weet ik niet, maar hij leek zich in het algemeen wel te vermaken. Op deze foto kletst hij met Johan Heldenbergh, van Broken Circle Breakdown, de openingsfilm.


(De foto's zijn van Martin Hulsinga)

007 mist helikopter

Als je op Vliegbasis Leeuwarden bent krijg je een hesje met een nummer. Vermoedelijk omdat ze je dan nog kunnen identificeren als er iets heel erg misgaat.

,,Mooi hesje!", zeggen de personeelsleden van de basis, die zelf of in uniform of in van die luchtmachtoveralls lopen.

Mijn hesje had nummer 007, een mooi getal, vandaar dat fotograaf Laurens Aaij me in superspionnenhouding op de foto zette. (,,Hayo Bootsma van Omrop Fryslan had dit de vorige keer aan", zei de medewerker van de basis. De vraag is of het daar beter van wordt).

Ik was er deze week om wat  over de SAR te horen, de reddingshelikopters die ondermeer met patienten van de Friese eilanden naar de wal vliegen, als er veel haast bij is. Toen ik dertien of veertien was, vertelde ik ze, had ik een acute blindedarmontsteking. Destijds verwachtte ik dat ik nu wel in een helikopter naar de wal zou worden gevlogen. Wat me ondanks de pijn van die ontsteking fantastisch had geleken.

Maar helaas, een gewone ziekenauto op de boot was goed genoeg. ,,Dat zou nu niet meer zo zijn", vertelde de commandant. ,,Een acute blindedarm, op die leeftijd..."

Toen we al uitgepraat waren en Laurens Aaij foto's maakte, belde pa ineens. Joppe had een spuitje gekregen, zei hij aangedaan.

,,Ik moet even bellen", zei ik. ,,De hond van mijn vader is dood." De militairen wezen me een zijruimte, waar het rustig was.

Toen ik weer terugkwam zei een piloot: ,,Woont je vader nog op Ameland?". Hij wees op de heli: ,,We vliegen er zo naar toe."

Maar dat was verspilling van overheidsgeld geweest, de hond was er immers al niet meer. En dit aanbod was waarschijnlijk ook niet serieus bedoeld. Toch heb ik  dus voor de tweede keer een helikoptervlucht gemist.

(De foto is van Laurens Aaij)

Wat u niet wist over #itgwo

Onderweg in het Vlielander bos was een hoog scherm neergezet, waarop tekenfilmachtige bomen geprojecteerd werden en een lantaarnpaal. Het was een doorlopende film: de bomen raakten steeds meer besneeuwd, tot de lantaarnpaal ineens rood werd, de lamp als een  lavadruppel omlaag lekte en op de straat uiteenspatte.

Drie kinderen waren daar enorm door gefascineerd. Steeds als de lamp rood werd, renden ze naar het doek om te proberen de druppel op te vangen.

Tijdens Into the Great Wide Open liep van alles op het eiland rond. Ook eilanders - ik kwam een groep Amelanders tegen.

Maar de Terschellingers die ik er meestal tref, ontbraken.

Dat komt, vertelde oud-collega Truus, omdat de Terschellingers in eerste instantie geen kaartje hadden kunnen bemachtigen.

Daarom hadden ze, om hun onafhankelijkheid te tonen, zelf maar een festival georganiseerd in Loppersum, waareen van hen woont. Shakin' Grunn.

Vandaar dat we op het festival een paar foto's maakten en die naar Loppersum mailden. Om ze de ogen uit te steken, met hun Eefje de Visser.

Op het grote veld viel een man op in een felroze T-shirt, en met een Ron Brandsteder Aerobics vest. Voor hij ging zitten spreidde hij een Braziliaanse vlag uit.

,,Komt u uit Brazilie", vroeg ik hem. ,,Of heeft het met het WK te maken?"

,,Nee, en ik kom er niet vandaan", vertelde hij. ,,Maar ik ben er wel geweest." Een goede vriend van hem had er gewoond en die was pas overleden.

,,Dus het is ook een beetje een herdenking", zei hij.

Naar Ron Brandsteder heb ik niet meer gevraagd.

Kijk, dit was mijn slaapplek. Ik deelde hem met Gijsbert Kamer van de Volkskrant, die ik verder amper heb getroffen.

Ja, tijdens een talkshow op het Bospodium, die we met zijn tweeen deden. Hij stelde vragen aan Susanne Linssen, terwijl ik voorkwam dat ze met klapstoel en al omtuimelde.

Ik geloof niet dat hij snurkte en hoop maar dat ik het evenmin heb gedaan.

Stokbrood voor een muis

Terwijl ik een LC-column voor morgen zat te schrijven, was er ineens kabaal op het aanrecht. Daar staat een uitgedroogd stokbrood met het papier er nog omheen.

Geen twijfel mogelijk: dit moest de muis zijn, die eind mei al in mijn keuken rondspookte, toen de verbouwing in volle gang was. Af en toe vond ik van die kleine muizenkeuteltjes tussen de gaspitten.

Ik had daar al eens een column voor de krant over geschreven, deze:

Muizen 

Er is een muis in de keuken. Of misschien zijn het er meer. Bij het gasstel hebben ze hagelslagjes neergepoept.

Verschillende mensen rieden me aan een kat te nemen. Maar daarmee maak je van een muizenis een groter probleem. Met zo’n kat zit je nog jarenlang. Daarom kondigde ik in de kantine aan, dat ik op zoek zou naar een muizenval.

,,Toch wel een diervriendelijke?”, vroeg collega G.

,,Ik dacht meer aan zo’n ding waarmee de muis op slag dood is”, zei ik.

,,Daar heb ik zo’n hekel aan”, vertelde G. ,,Ik kom van de boerderij en wij hadden ook altijd muizen. Heel veel, ze vraten alles op en de katten konden het niet aan. Mijn moeder was er op het laatst zo flauw van, dat ze een plank met Bison Kit heeft ingesmeerd en in de schuur gelegd. De muizen bleven met hun pootjes in de lijm vastzitten, vaak leefden ze nog. En dan sloeg mijn moeder ze dood met een hamer. Ik zag dat als klein meisje en ik vond het verschrikkelijk.”

Het was een originele aanpak, maar dat uiteindelijke platslaan sprak me niet zo aan. Het geeft vast veel troep en ik heb niet eens een hamer.

,,Ik koop wel een val”, zei ik. De volgend dag vroeg G. of ik er al een had gekocht. Daar was ik nog niet aan toegekomen.

,,Dan neem ik morgen een diervriendelijke muizenval voor je mee”, besloot ze. Ze gaf me een kleine iglo van ijzerdraad op een plankje met de afbeelding van een muis.

,,Je moet er kaas in leggen”, instrueerde ze. ,,Niet te veel met de handen aankomen, dan komen de muizen niet meer.”

Inmiddels staat hij hier een week, de kaas is uitgedroogd. Volgens de experts blijven de muizen weg omdat ik er met mijn handen heb aangezeten. Mij lijkt dat stug. Mijn aanrecht, daar zit ik heel vaak met de handen aan en toch liggen er alweer nieuwe hagelslagjes.

Die muisvriendelijke val heeft nooit iets uitgehaald, maar de muis was inmiddels ook verdwenen. Tot er vorige week weer van die keuteltjes lagen. En vandeweek zag ik hem zelf voorbij schieten.

Het geritsel hield aan. Ik liep naar het mandje waar dat stokbrood rechtop in staat, gooide er een handdoek overheen en nam het de tuin mee in. Daar keek ik en ja hoor, in het mandje zat een grijze muis plat op de bodem. Ik deed de handdoek stevig om de mand heen en haalde mijn fototoestel.

Maar toen ik voor de foto de handdoek eraf haalde, nam de muis de benen, zoef, de struiken in.

Omdat ik hem al het goede gun in zijn verdere muizenleventje, heb ik het complete stokbrood in de tuin laten liggen. Na zo'n schrik heeft hij vast wel trek.

(De foto komt, noodgedwongen, van Warren Photographic)

Muis is terug voor meer

Misschien anderhalf uur nadat ik bovenstaande tekst had geschreven dook de muis weer op het aanrecht op. Ik neem tenminste aan dat het dezelfde is.

Mijn fototoestel ligt daar rechts, dus daar kon ik niet bij. Toen de muis de koekenpan verkende op kruimeltjes omelet, ben ik er muisstil heen gelopen met mijn mobieltje op filmen. Het dier had niks door.

Na dit filmen (om een of andere reden hield de telefoon ermee op) maakte ik een geluidje. De muis stoof weg en verstopte zich onder het tosti-ijzer. Dat tilde ik op, en daar schoot hij bij het kastje neer, langs de keukenkastjes en weg.

Moet ik nu het stokbrood weer binnen leggen? Of toch maar de diervriendelijke muizenval proberen?

Respect op het Zaaiplein

Het was Regimentsdag in Leeuwarden van het 44-ste pantserinfanteriebataljon, dat hoort bij het regiment Johan Willem Friso. Die zitten in Havelte, maar de dag waarop ze de nieuwe lichting militairen

beëd

beëdigen houden ze sinds drie jaar in Leeuwarden. Op het Zaaiplein, zoals ze in hun persbericht zeggen.

Daar verzamelden zich vrijdagmiddag zo'n vijfhonderd militairen, en allerlei publiek keek toe. Stuk voor stuk zeiden ze, met een hand op het regimentsvaandel: ,,Ik zweer trouw aan de koning, gehoorzaamheid aan de wetten en onderwerping aan de krijgstucht. Zo waarlijk helpe mij god almachtig". Of als ze wat meer zelfvertrouwen hadden: ,,Ik beloof... (enz.)"

Ik zat aan de linkerkant, om me heen stonden scholieren van Ynsicht, jongens met grote blauwe sporttassen. De militairen moesten op dat moment nog komen en de ceremonie was nog niet begonnen. Er liepen enkel wat militaire bewakers om het terrein heen en de tribune zat vol, in afwachting.

De jongens probeerden een van hen, Wietze, op te jutten om midden op het plein te gaan hakken. Hij zou er tien euro voor krijgen.

,,Kan ik dat wel doen meneer?", vroeg Wietze mij. 

,,Je staat er zeker niet lang", zei ik.

,,Het hoeft maar een minuut, dan krijg ik tien euro", zei Wietze. ,,Dat is een uurloon van zestig euro."

Hoewel het bod steeg tot vijftien euro, zag hij ervan af.

Een van de anderen, petje achterstevoren op het hoofd, was brutaler. ,,Al Qaida!", riep hij luid, richting de volle tribune.

Een soldaat, met een rood kruis op zijn rugzak, beende naar hem toe.

,,Een beetje respect tonen!'', zei hij bars.

De jongen mompelde iets.

,,Voor welke lui? Voor welke lui?", herhaalde de soldaat. ,,Als wij aangevallen worden die voor jou dood gaan! Die lui! Een beetje respect!"

Kiekjes

Jaren geen bruiloften meer gedaan, maar twee week geleden toch nog weer eentje, die van Rik en Iris.

Net als meer dan dertig jaar geleden toen Anne en Christien trouwden, de eerste bruiloft die ik ooit fotografeerde, was er een echte fotograaf voor de staatsieportretten. Ik was gewoon 's morgens bij het ontbijt in Drachten, bij Anne en Christien thuis. Want dat zijn de ouders van Rik.

Daar hadden de getuigen ook gelogeerd. En Tom, tweede van links op de foto, kwam 's morgens met zijn overhemd aanzetten en de vraag of hij dat kon strijken. ,,Laat mij dat maar even doen", zei Christien en deed het voor hem. Sommige dingen veranderen niet.

Bij Elinga Mode in Drachten, waar het pak werd opgehaald, maakte ik deze foto in de spiegel. Ben er wel tevreden over.

Rik's haar zit hier nog in de plooi, even later nam zijn zus het onder handen en maakte het iets vlotter. ,,Je wordt al kaal", constateerde ze al doende. ,,Het is maar goed dat je trouwt."

's Avonds was er feest in de Puddingfabriek, waar als aardigheid ook een busje stond met een verkleedkist ernaast - de kiekjeskar - en een fotografe erin. Zij zette iedereen op de foto met fopbrillen en kartonnen snorren, tegen een achtergrond van glittergordijn.

Dit ben ik met Sybrig. 

Een lossere editie, met hier en daar een fikse bui

Als je een Cinema Ascona-festival te Kubaard eens wat losser programmeert, loopt het ook. Dat bewezen we afgelopen zaterdagavond, op het zesde festival dat we daar in de boerderij hielden.

Het thema was Arty Farty, vanwege de mooie film River of Fundament die de helft van het bestuur onlangs in Eye in Amsterdam zag.

Niet alle kunstfilms die waren gepland zijn ook echt gedraaid, bovendien was er een kapotte beamer waardoor een hele zaal verviel, maar we zagen onder andere

Jodorowsky's Dune (Frank Pavich, 2013). Een documentaire waarin Alejandro Jodorowsky vertelt over zijn poging om Dune van Frank Herbert, een boek dat hij overigens niet had gelezen, te verfilmen. This film will be a prophet, aldus Jodorowsky. Die is er dus nooit gekomen, maar de documentaire ging erin als koek, ook bij de kritische bezoekers uit het verre Den Haag. Een van de avondfavorieten.

Her (Spike Jonze, 2013)  Romcom over een man en zijn computersysteem, waar hij verliefd op wordt.

My Friend Totoro (Hayao Miyazaki, 1988). Vaker vertoond, want bij Ascona houden ze van Ghiblifilms. Deze keer was hij opgenomen in het kinderprogramma van zaterdagmiddag. En de organisatoren verkneukelden zich erover, toen uit de zaal (van de schuur afgescheiden door een gordijn, zie foto) een paar keer 'wauw!' klonk.

The Lego Movie (Chris Miller, Phil Lord, 2014). Eigenlijk als afsluiting van het jeugdprogramma bedoeld, maar een terechte publieksfavoriet.

The World according to Garp (George Roy Hill, 1982). Als hommage aan Robin Williams, een van zijn beste films. En eentje die het nog steeds goed doet.

Snowpiercer (Bong Joon-ho, 2013). De mensheid is doodgevroren, op de inzittenden na van een absurd grote trein die rond de wereld raast. Werd vertoond op een beamer waarvan een hele wolk pixels was uitgevallen, wat de film niet ten goede kwam. Er was een inleiding van de kritische bezoekers uit het verre Den Haag, die toen ze dit in de bioscoop zagen na tien minuten waren vertrokken. Onterecht, want daardoor hebben ze de mooie rol van Tilda Swinton gemist. 

Sharknado 2, the second one (Anthony C. Ferrante, 2014). De tornado met haaien erin die in de vorige film Los Angeles teisterde, slaat nu toe in New York. Een bezoeker viel in een weldadige, diepe slaap.

Er was op de avond iets van zestig man, maar het weer was niet zo dat ze allemaal bleven kamperen.

Dit jaar hadden we ook een speciale Vannellus Vannelluszaal ingericht, vanwege een bijzonder gulle donatie van de Bûn Fryske Fûgelwachters van enkele 16-mm projectoren en een doek op statief, dat halverwege de avond omviel maar toch mooi is.

We hadden zelfs een speciale 16-mmfilm, ook een schenking, van Rob van Beuningen. Maar omdat de voorzitter van de Bûn Fryske Fûgelwachters er niet bij kon zijn is dat feestelijke onderdeel tot nader order vervallen.

(De vierkante foto's zijn van Jacob van Essen)