Landen, Volken en Jaap

'In Afrika wonen Negers' heet het hoofdstuk, waarvan de kleurenplaten zijn opengeslagen op deze foto. 'Een korte uiteenzetting over de verspreiding der rassen', aldus de ondertitel. Waarna een ouderwets, maar zeer leesbaar verhaal volgt over hoe je een staat of een volk moet omschrijven, van de hand van de Schotse naslagwerkenschrijver John Alexander Hamilton (1871-1949).

Zijn 'Landen en Volken' (de Nederlandse vertaling / bewerking is van Reinder Bijlstra) heeft zes kloeke delen, met veel kleurenplaten en nog veel meer in zwartwit. Een voorloper van National Geographic. Het is in 1929-1930 uitgegeven in Amsterdam en de moderne wereld zat erop te wachten, volgens de uitgevers in hun voorwoord.

De vooruitgang der techniek, die zich demonstreerde in de toepassing van radio, telegraaf, het gebruiken van vliegmachines enz., maakte de wereld kleiner, het contact tussen de volken onderling werd vergemakkelijkt: wij lezen b.v. dagelijks in de krant van dingen, die in streken, mijlen ver van ons verwijderd, zijn geschied, wij hebben ons een oordeel gevormd over de mentaliteit der Indiërs of Amerikanen, ons leven is meer dan ooit gericht op toestanden buiten ons eigen land, de vraagstukken der wereld zijnde onze. Maar kennen wij de wereld, niettegenstaande volledige inlichtingen op politiek en economisch gebied?

Het was de tijd dat het hoogste gebouw van New York (de wonder-stad) en van de wereld het Woolworth Building was, er nog indianen met verentooien waren (De huidskleur der 'Roodhuiden' is niet rood),  schaapherders in de Landes, vanwege het moerassige gebied, op stelten liepen (Veel van deze schaapherders zijn er niet overgebleven, daar de Landes tegenwoordig grootendeels gedraineerd en in vruchtbaar land herschapen zijn) en heel Nederland nog in klederdracht liep (Laten wij hopen, dat wij er steeds in zullen slagen te bewijzen, dat Nederland nog steeds een zelfstandige cultuur heeft en niet beschouwd hoeft te worden als een middelmatige provincie van West-Europa).

Mooie boeken dus.

Ik kreeg de hele serie lang geleden - volgens mij toen ik net in Leeuwarden op school zat - van Jaap Scherpenhuizen, die waarschijnlijk zijn boekenkast aan het opruimen was. Hij beval ze warm aan en zei dat hij ze zelf allemaal had gelezen. Ik heb er, om eerlijk te zijn, vooral veel in gebladerd want de  afbeeldingen zijn weergaloos.

De boeken stonden op zolder wat stoffig te worden. Nu Jaap zondag vrij plotseling is overleden zet ik ze op de foto en dit weblog.