Even uit de vergetelheid tevoorschijn
Maandag is oud-minister Dries van Agt overleden, de man die bijbleef vanwege zijn statige taalgebruik.
Ik kan me een tv-reportage herinneren waarin hij vogels voert en een gans hem in de vinger bijt. Meteen reageerde hij met een zin die begon met ,,Kom ik hier om deze onnozele dieren een bete broods te brengen...'' De rest weet ik niet meer, maar zo is het al prachtig, als ik eendjes voer denk ik altijd aan die bete broods.
Een keer heb ik hem gesproken, toen hij in 2015 te gast was bij NHL Stenden, samen met Hans Wiegel. Na afloop signeerde hij er een boek en daarna had hij wel even tijd voor me.
Het leverde onderstaande column op, die op de ranglijst heeft gestaan voor het boekje columns, maar een meedenkende lezer ried het af. ,,Niemand weet meer wie Van Agt is'', was de redenering en misschien klopt dat. Maar voor wie dat nog wel weet:
Overigens had ik hem eerder ook al eens in een column genoemd, over protestliederen en dat die eigenlijk niet meer gemaakt worden, want we hebben nu sociale media. Destijds was er wel eentje over Van Agt, die zelfs op de radio gedraaid werd.
Maar de film was zo hip geworden dat hij ook in de gewone bios draaide. In Maastricht en Amsterdam werd hij in beslag genomen, onder de nieuwe regel dat deze films niet vertoond mochten worden in bioscopen met vijftig stoelen of meer. Dan bleef het beperkt tot seksbioscoopjes, of zoals Van Agt het omschreef: ,,kleine besmuikte instituten.''
Daar was even veel drukte over, want dit zedenmeestersgedrag stond lijnrecht tegenover de afschaffing van de filmkeuring, die op dat moment ook gebeurde. Bovendien, zo oordeelde de rechtbank in Amsterdam in 1977, zijn er geen duidelijke maatstaven voor wat aanstootgevend is voor de openbare eerbaarheid.
Daar was niet iedereen het mee eens. Nog in 1981 werd in Sneek een 29-jarige lerares aangehouden, die met een paar anderen met spuitbussen leuzen op bioscoop Amicitia leuzen had gespoten tegen Deep Throat, die daar als nachtfilm draaide. Ze had ook een ketting met hangslot in de tas, waarmee ze de deur had willen afsluiten. Zou ze nog leven?
In de Leeuwarder Courant schreef hoofdredacteur Eddy Evenhuis: 'Er zijn redenen om de film Deep Throat een onsmakelijk, mal produkt te vinden en veel mensen met normale reacties zullen er eerder verveeld dan opgewonden door worden. Maar dat is het punt niet. Het gaat erom dat in ons land nog altijd autoriteiten fungeren, die menen dat andere volwassenen daar niet zelf over mogen en kunnen oordelen. (…) Het gaat in feite helemaal niet om pornofilms en pornografie.'
Die bui woei over, in de jaren tachtig en negentig verdwenen pornofilms naar de videotheek. We vertellen het hier maar even, want alle overzichten van dingen rondom Van Agt gaan alleen maar over nazi's en Molukkers.
