Designpolitie

Zojuist naar 'Niet voor de poesen' (ja, zo schrijven ze het) geweest, de jeugdbendefilm van regisseur Fons Rademakers die een paar jaar later een Oscar zou krijgen voor 'De aanslag'.

Het is een simpel politieverhaaltje, waarin de Amsterdamse inspecteur Van der Valk op zoek is naar verwende Bloemendaalse jongens die overvallen en verkrachten. Ze vervelen zich en worden aangespoord door een goeroe die tevens een restaurant heeft. (Diens laatste woorden, nadat hij is neergeschoten door een dure callgirl: ,,Ik wou je alleen maar naaien, dat is alles.")

Naast de zes jongens zijn er ook zes vrouwen, onder wie Sylvia Kristel in haar eerste filmrol. Ze pleegt, met de vijf anderen, een moord onderwater, in d'r blootje.

De meeste acteurs waren Engels en spraken dat ook: daar werd de film als 'Because of the cats' uitgebracht. Maar  voor Nederland werd hij nagesynchroniseerd, zo te horen in een badkamer, wat vooral bij close-ups een raar gezicht is.

Je vraagt je af of Rademakers zelf heeft beseft hoe belabberd zijn film is en daarom alle namen op de aftiteling heeft weggelaten. Het scherm gaat op zwart en je hoort alleen de muziek van Hans van Hemert. Rademakers heeft wel altijd verteld dat Orson Welles oorspronkelijk de politieman zou spelen. Dat maakt benieuwd hoe de vrijscenes met de dure callgirl (het was tenslotte 1973) er dan uit hadden gezien.

Het scenario is van Hugo Claus. Het idiootste gesprek is als Van der Valk met zijn Bloemendaalse collega praat, die achter een bureau zit met een designlamp (links op de foto).

,,Mmm, da's leuk. Italiaans?", zegt Van der Valk.

,,Ja, Martinelli'', zegt de ander.

Waarna het weer verder gaat over politiewerk.

Weerzien met Hiltermann

Op het griezelig rustige Vlaams/Nederlands/Friese filmfestival dat op het ogenblik in Slieker Film is, zag ik zojuist 'De zaak M.P.' uit 1960. Er zaten drie man in de zaal, van wie ik verreweg de jongste was, de vrijwilligster van het filmhuis niet meegeteld.

Het is de tweede speelfilm van Bert Haanstra, waar nogal naar werd uitgekeken, na zijn succes met 'Fanfare'. Haanstra, die er volgens zijn biograaf een ton verlies op had geleden, nam er later afstand van en ging weer documentaires maken, zoals 'Alleman' en 'De stem van het water'. Alle reden om eens te gaan kijken, dus.

De film gaat over Manneken Pis (Haanstra was te netjes om dat zo in de titel te zetten), die gejat wordt na een wedstrijd Nederland Belgie (de Belgen winnen met 2-1) door een verliefde jongen (Albert Mol). Hij denkt dat als hij het beeld terugvindt, het indruk zal maken op de vader van zijn meisje.

,,Ko van Dijk!", zeiden beide andere bezoekers luidop, toen die vader in beeld kwam. Bij Kees Brusse even later, die aardig is als Vlaamse dronkelap, zeiden ze niks. Netzomin als bij het rijtje Nederlandse acteurs dat verder voorbij kwam. In de tram staat Lou Geels (Bromsnor uit Swiebertje), een fotograaf wordt gespeeld door Herbert Joeks (Klukluk uit Pipo de Clown), Ramses Shaffy verschijnt in zijn eerste filmrol als Nederlandse corpsbal. Op de aftiteling kwam ik erachter dat ik John Leddy over het hoofd had gezien (Koos Dobbelsteen in 'Zeg 'ns Aaa').

Oh ja, en de Julien Schoenaerts op de poster, een van de weinige echt Vlaamse acteurs tussen alle Nederlanders die een Vlaams accent doen, is de vader van Matthias Schoenaerts.

De roof werkt averechts, want de vader van het meisje en diens kameraden nemen aan dat het beeld door Nederlanders is geroofd en stelen zelf het beeld van Hansje Brinker. In beide landen zijn protesten, Belgen dragen borden mee waarop 'Pays Bah!' staat. Het zijn meer misverstanden en koddig bedoelde scenes dan een echt verhaal.

Als het conflict hoog op lijkt te lopen, verschijnt op de Nederlandse televisie mr. G.B.J. Hilterman, om er iets van te zeggen.

Ik herkende hem niet, maar die stem bracht me meteen terug naar de zondagen van vroeger. Dan was Hiltermann op de AVRO-radio om de luisteraars veilig door de koude oorlog te loodsen met zijn meestertitel en zijn gezaghebbende, vaderlijke stem.

Het Westen was goed, het Oostblok niet te vertrouwen, heb ik ervan onthouden, maar voornamelijk wachtte ik op zijn slotzin, die iets was als ,,en dat, dames en heren luisteraars, is de toestand in de wereld''. Daarna mochten wij zelf weer praten.

Dankzij 'De zaak M.P.' weet ik nu waarom dat bij radiopraatjes is gebleven. Want de man heeft een ondergebit als een grafkelder in een zombiefilm, met brede donkere randen om elke tand. Het is gewoon eng om te zien, een van de slechtste gebitten uit de film (Helmut Berger in 'Ludwig' en Jack Nicholson in 'Little shop of horrors' meegerekend).

Hiltermann durfde week in week uit Mao en Brezjnev ondanks de balance of terror de ongezouten waarheid te zeggen. Maar vermoedelijk was hij bang voor de tandarts.

Operette

Het kostuum was in allerijl geregeld bij de operettevereniging, het rook sterk naar kledingkisten en als ik me erin had opgewonden, waren de knopen van het gilet in het rond gesprongen.

Op deze manier verkleed moest ik doorgaan voor George Slieker, de Leeuwarder kermisbaas die in 1896 films vertoonde op het Wilhelminaplein. Met dit stukje amateurtoneel mocht ik helpen het nieuwe filmhuis te openen, dat naar hem is genoemd.




De journalistieke afstand is op deze manier natuurlijk ver te zoeken, maar och, ik heb er een column aan overgehouden en er lang genoeg over gezeurd dat ze een zaaltje in het nieuwe filmhuis naar Slieker zouden moeten noemen. En nu heten er maar liefst drie tegelijk naar hem.

Er waren wel allerlei mensen die dit minder knus vonden/vinden dan het oude filmhuis, maar het zit hier honderd keer prettiger. En naar een filmhuis ga je niet voor de gezelligheid maar voor de Kunst. Toch? The woman in red naast Slieker is Jacqueline Schrijver, directeur van het spul. (De foto's zijn van Martin Hulsinga)

Apies kijken en cijfers vergelijken

Eva Vriend was gisteren bij boekhandel Van der Velde, vanwege haar boek Het Nieuwe Land. Daar stelde ik haar wat vragen over, en het (geringe) publiek ook. Douwe Keizer, de overal opduikende oudbaas van de Friesland Bank verscheen ook hier en vroeg of het waar was dat de Noordoostpolder in de jaren vijftig het hoogste aantal zelfmoorden had van Nederland.

,,Dat heb ik wel onderzocht", vertelde Eva. ,,Maar ik heb er geen bewijs voor gevonden.'' Wel had ze met huisartsen gesproken, die in het begin van hun tijd niks te doen hadden omdat alle pioniers kerngezond waren, maar wel een dagelijks spreekuur hadden ingesteld voor vrouwen die depressief werden van de leegte.

Interessant vond ik dat ze de avond ervoor naar het Boekenbal in Amsterdam was geweest. Het is altijd een gevecht om kaartjes voor dat feest want er zijn er maar 1200 of zoiets, en het is een feestje waar je bij moet zijn want dan ben je wat.

,,Het was veel apies kijken", beschreef ze. En wat haar nog het meest was opgevallen, zei ze na afloop van het gesprek: ,,Iedereen heeft het over oplagecijfers. Dat is echt het enige waar het over gaat."  

(De foto is van Wim Schrijver)

Je tikt ertegen en het lult over film

Vorige week kwam Jan Paul van de Usva Filmquiz naar Leeuwarden om me een stapel dvd's te overhandigen. Ik schreef daar hieronder al over. 

Hij legde alles met een cameraatje vast, want zo'n treinreis maak je niet voor niks. We hadden er wat filmboeken decoratief voor op tafel gelegd. Het filmpje is vandaag online gezet. Het is iets voor doorzetters, want Jan Paul liet me meer dan acht minuten vrijuit ouwehoeren over de films die ik zojuist kreeg.

Een liefdesbode

Paar weken terug had ik een vreemde opdracht. Ik moest het hondje Cas ophalen uit zijn huis in de buurt van de Harlingerstraatweg en met hem naar het Leeuwarder stadhuis lopen.

Daar trouwden twee mensen die al verkering hadden op een leeftijd dat hun ouders daar nog niet zo gelukkig mee waren, en de twee elkaar in die tijd min of meer stiekem konden ontmoeten door maar steeds met de hond te gaan lopen.

Kirsten, die speciaal die dag ambtenaar van de burgerlijke stand was, had bedacht dat Cas binnen moest komen net voor het officiele gedeelte zou beginnen, dus het kwam erg op tijd aan. Dat kwam verder wel in orde, al was Cas op zijn hoge leeftijd een enorme snuffelaar en treuzelaar. Het is ook wel een gedwee hondje, dat zonder problemen met een wildvreemde meeloopt.



Het stadhuis laat normaal enkel politieke dieren toe maar hier was een uitzondering gemaakt. Prettig vond hij het er niet, want de glazen vloer van het nieuwe trappenhuis stoorde hem. En we waren iets aan de vroege kant, zodat de tien minuten wachten erg lang leken en ik maar wat met hem heen en weer liep omdat hij anders ging piepen. En dan was de verrassing in de trouwzaal eraf geweest.



Af en toe gluurde ik even mee, de zaal in, want daar hangen camera's die van buitenaf bediend worden door een ambtenaar, die in de Pruikenkamer, terzijde van de zaal, mee zit te kijken.

Vroeger maakten ze van elke huwelijksvoltrekking een dvd, vertelde hij, maar dat gebeurt sinds 1 januari niet meer: bezuinigingen.

Gezond met film bezig

Zeven dvd's heb ik gewonnen, enkel door op facebook de pagina van de USVA-filmquiz te liken. Quiz-bedenker en medepresentator Jan-Paul Hof kwam ze me persoonlijk vanuit Groningen brengen. Met de videocamera in de hand stond hij zojuist voor de deur, want het moment moet natuurlijk ook worden vastgelegd.

,,Mensen dachten dat het doorgestoken kaart is, omdat jij ook filmdingen organiseert", zei hij. Hij had wel eens van Cinema Ascona gehoord, een kennis was er in Kubaard een keer bij geweest. Maar het was geen opzetje, op de film spreek ik het met klem tegen, ik was zelf verrast over de prijs. En ik heb ook echt een keer aan de quiz meegedaan.

Daar komen intussen al zulke filmnerds op af, dat Jan-Paul en zijn medepresentatrice Marije vragen bedenken waar ze zelf het antwoord niet eens op weten. ,,Die zijn gewoon niet gezond met film bezig", zei hij.

De films zijn Monsters Inc (,,vind ik zelf niet veel aan", zei Jan-Paul), Creepshow 2 (nooit gezien, deel 1 wel, en die is leuk), Complexx (een volkomen onbekende Nederlandse thriller over gamers met Yolanthe Cabau van Kasbergen), The Griebels (zo staat de titel er echt op, aanprijsslogan: 'Dood en verderf voor het slapen gaan'), The music box van Laurel en Hardy (dat ze met die piano die enorme trap opmoeten), The greatest lie ever sold (samenzwerings-docu over dat de Amerikanen en de illuminati achter de aanslagen op het World Trade Centre zaten; ,,Als je hem hebt gezien ben je ook een gelovige", belooft Jan-Paul) en Fighting Fish (de eerste Nederlandse martial-artsfilm, met Ron Smoorenburg).

Voor zijn camera vertelde ik hoe blij ik ermee ben en dat het werkelijk geen doorgestoken kaart is geweest. Toen moest Jan-Paul alweer naar Groningen.



Ik deed nog wel een verzoek om dit muziekje van Ennio Morricone onder het uiteindelijke USVA-filmpje te zetten, omdat het zo ironisch klinkt. Maar daar heb ik natuurlijk verder geen invloed op.

Winnen op afstand

Een paar keer deed ik in Groningen mee aan filmkwissen, want dat is leuk. Altijd in een team met Rik, natuurlijk, en wisselende andere partners. Zo wonnen we vorig jaar de grote Groninger filmkwis en bij een kwis van de USVA werden we eens tweede.

Maar het beste overkwam me maandag. Toen was er ook een USVA-filmkwis, waar ik niet bij was. Die avond kwam er een whatsapp van Rik, die er wel was:

 ,,Je hebt iets gewonnen bij de filmquiz. Ze hebben gegrabbeld uit een like-doos. Omdat je de filmquiz liket. Volgens mij is het een dvd-box. En je komt nooit!"

Ik snapte het niet meteen, dus hij verduidelijkte:

,,Uit een grabbelton met namen van mensen die de filmquiz liken op facebook trokken de presentatoren jouw naam. Ze willen iets terug doen voor hun likers.''

Op bovenstaand filmpje, dat later werd uitgezet, hoor je Rik schamper lachen als mijn naam genoemd wordt.



Hij lachte ook het laatst, want zijn team won die avond. Het was eerst gelijkspel met een ander team, maar ze wonnen in de shootoutronde, waar een mooie vraag was: Hoeveel ballonnen zijn er in werkelijkheid nodig om een huis omhoog te trekken als in de tekenfilm Up.

Dat zijn er, weet ik nu, 12 miljoen.