A Clockwork Orange

In Groningen draaide de film al eerder en in Amsterdam nog veel eerder, maar precies veertig jaar geleden was ‘A Clockwork Orange’ voor het eerst in Leeuwarden te zien. Zelf zag ik hem pas op 22 april 1976 en ik was er diep van onder de indruk. De dagen erna fietste ik na school langs de bioscoop om de foto’s in de vitrine nog eens te bekijken.

De discussie was de film in 1972 vooruitgesneld. Al in februari had hoofdredacteur Jacob Noordmans de lezers van de Leeuwarder Courant gewaarschuwd voor wat hij De Nieuwe Agressie noemde. Die zag hij overal, in de Nederlandse volkswoede over de vrijlating van de Drie van Breda, in Duits terrorisme, in de Noordierse burgeroorlog.

,,Als de tv en de nieuwe films, zoals die ook in ons land worden vertoond, een spiegel en voorafspiegeling zijn van wat er in de samenleving leeft, dan konden we wel eens gewelddadige tijden tegemoet gaan. Vooral nieuwe films uit Amerika, waar men het meeste lijdt onder geweld, tonen orgieën van geweld. In de VS, zo is berekend, heeft een kind van veertien jaar al 19.000 tv-doden gezien.''

,,Bij het geweld op de nieuwe films is dat op de tv echter nog maar kinderspel. Er is een hele reeks met steeds bruter geweld: Diamonds are Forever, The Devils, Macbeth, Straw Dogs, Dirty Harry, A Clockwork Orange en The French Connection.''

,,Het publiek schijnt dit soort films te willen. Ouders laten hun kinderen er rustig heen gaan. De taboes op het gebied van geweld zijn in de christelijke beschaving nu eenmaal minder sterk ontwikkeld dan die op sexueel terrein.''

,,Toch zitten er totalitaire en fascistische onderonen in dit geweld: minachting voor het leven en verheerlijking van brute kracht. De sterkste wint - wie wint heeft gelijk - de sterkste heeft dus gelijk: een heilloze gedachtengang.''

Die Noordmans! Of hij gelijk heeft gekregen weet ik niet, maar wat een fantastische rij inmiddels klassieke films somt hij op! De sterksten hebben inderdaad gewonnen.

(Voor wie zich er nog steeds over verbaast: deze was ook in het voren geschreven)

Een valse zeppelin

Over laten we zeggen honderd jaar zitten ze op het Leeuwarder gemeentearchief (als het er nog is) met de handen in het haar. Want vroeger of later duikt daar een van de ansichtkaarten op, die ik al een half jaar de wereld over stuur met postcrossing.com.

De foto van de Oldehove komt uit het archief, de zeppelin is erbij in gefotoshopt. Die vond ik op een ansichtkaart. In een ouderwets lettertje heb ik eronder gezet: De Zeppelin ,,Viktoria Luise" over Leeuwarden, 19 juni 1912. Ik heb er een stapel van laten drukken.

Die vlucht is er echt geweest, al was hij op 18 juni. (Het stond op 19 juni in de Leeuwarder Courant, vandaar dat ik het mishad.)

Dat is dus een eeuw geleden. De krant schreef dit:

Omstreeks 9 uur vanmorgen werd onze stad plotseling opgeschrikt door een zwaar, dof gebrom in de lucht, een geluid dat voor Leeuwarden nog onbekend was. Men keek elkaar verwonderd aan, staarde naar boven en - kon toen het merkwaardige schouwspel van een luchtschip, het eerste dat zich in Friesland vertoond heeft, bewonderen. Op geringe hoogte, een 100-tal meters, doemde het statige grijsgrauwe gevaarte uit de ochtendnevelen op en zweefde met den voorsteven naar het oosten gericht, langzaam hier over de stad, waar de belangstelling voor het vreemde verschijnsel natuurlijk enorm was, om in de richting Groningen weder in de nevelen te verdwijnen, waaruit het zo onverwacht opgedoken was.

Tijdens den tocht over onze stad werd een met ballast bezwaard zakje uitgeworden, dat op het dak van den heer Klooster in de Schrans terecht kwam. In dit zakje bevond zich een enveloppe met 15 prentbriefkaarten en een brief aan verschillende adressen (zelfs te Philadelphia), terwijl op de enveloppe de vinder werd verzocht de correspondentie, voorzien van zijn naam en woonplaats, onmiddellijk te posten en zijn adres op te geven aan den afzender, ingenieur K. Buurle, Delag, tijdelijk te Hamburg, luchtschiphal.

Uit tal van plaatsen in onze provincie ontvingen we berichten over den tocht van het luchtschip. Zoo werd het te Witmarsum om halfnegen gezien en streek het daar vlak over de huizen. Uit Kootstertille seinde men ons, dat het brommend over Achtkarspelen stevende en verdween in Z.O. richting.

(Boven Groningen dreef het) zoo laag over de stad, dat men de passagiers er in kon zien zitten. Een compacte menschenmenigte bewoog zich in de straten - 't was juist marktdag -, op de Groote Markt werden de stalletjes bijna omver geloopen. Daar had men dan ook een schitterend gezicht, toen het reuzengevaarte in een grooten boog om den Martinitoren zeilde.

Het luchtschip, door technici aangeduid als LZ 11, was sinds begin 1912 in de lucht en had er op dat moment haast honderd vluchten opzitten, de meeste binnen Duitsland of naar Helgoland en Kopenhagen. Er konden 20 passagiers mee, in een sjieke saloncabine met rotanstoelen,aan alle kanten ramen, tapijt en een klein keukentje voor drankjes en koude hapjes.

Alles ingelegd met mahoniehout en elegant met parelmoer afgewerkt. Luchtvaart was een nieuw verschijnsel, dus de LC meldt, in een later verhaal over deze zeppelin: ,,De kajuit is vast en slingert niet, het moet dus wel een groot gevoel van veiligheid bieden, wanneer men zich in zulk een kajuit bevindt.''

Toen de Eerste Wereldoorlog begon was het uit met de pret: het schip werd als opleidingsschip gevorderd en het is op 8 oktober 1915 vernietigd terwijl het aan de grond stond. In totaal heeft het 489 vaarten gemaakt en 9738 mensen (bemanning meegeteld) vervoerd; er is altijd wel iemand die zoiets heeft uitgezocht.

Dit is hem echt, hij is spitser dan de zeppelin op de Oldehovefoto en de naam staat er nogal prominent op. Maar zien ze dat over honderd jaar ook nog? Misschien worden ze achterdochtig omdat op deze ansichtkaart geen mens naar dit wonderlijke nieuwe verschijnsel staat te kijken.

 (Voor wie zich erover verbaast: deze was al in het voren geschreven)

Het ondergebit van Doede Bleeker

,,Doede Bleeker heeft speciaal het ondergebit niet in'', riep restauranthouder Reitse Spanninga gistermiddag om. ,,De nieuwe haring is zo zacht dat het zo wel afhapt.''

Bij Spanninga's restaurant 't Pleintje was gistermiddag haringparty, voor de negentiende keer. Onder een reusachtige partytent doet iedereen zich tegoed aan nieuwe haring, ter plekke gekaakt (noem je dat wel zo?) door Doede Bleeker die dat in een razend tempo kan.

Volgens Falko Zandstra, die voor me in de rij stond en er al een had gehad, waren ze lekker, maar minder dan vorig jaar. Ik ben niet zo'n kenner, dat ik me de haringsmaak van een jaar geleden nog zo voor de geest kan halen. Bovendien ben ik het soort zondaar dat er uitjes bij neemt.  En ik vond ze heerlijk. Lekker stevig en mals.

,,Heb je echt je ondergebit niet in?'', vroeg ik aan Doede, toen ik aan de beurt was.

,,Dat is mijn grap'', zei Doede, stug doorsnijdend. ,,Ik zeg dat zelf altijd, van dat ondergebit. Maar als ik een grap van een ander vertel, dan zeg ik erbij van wie die is.''

Ik kon niet goed peilen of hij zich werkelijk ergerde, of maar wat zei. ,,Verzin je zoveel grappen?'', vroeg ik dus maar.

,,Vanmiddag nog, in de auto hierheen'', zei Doede. ,,Weet je hoe de directeur van de spermabank heet?''

Dat wist ik niet.
 ,,Kwakman'', zei Doede.

 Bij het eten zat er iemand bij ons aan tafel, die sterk aan weerman Piet Paulusma deed denken.

,,Dit is de broer van Piet Paulusma'', zei zijn buurman.

,,Ho ho'', verbeterde hij. ,,Piet Paulusma is mijn broer.''

Op de foto toont hij de nieuwe weerapp van zijn broer.

Herkunftsnachweis

,,Alles waar je makkelijk 15 kilometer op loopt is goed'', had Pieter, straks onze gids in China, al laten weten. ,,Handig als ze waterdicht zijn. Echte serieuze hiking boots niet nodig - maar natuurlijk wel mogelijk.''

Dat van die hiking boots sprak me wel aan, want het paar dat ik heb is zwaar en altijd een hoop gesleep. Maar iets tussen die boots en gewone schoenen in heb ik eigenlijk niet. Dus: shoppen.

In de kampeerwinkel bekeek ik de mooie wandelschoenen van het merk Meindl, schoenmakers aan de rand van de Alpen sinds 1683. Tegenwoordig hangt daar een Herkunftsnachweis aan. Dat betekent dat je er een formulier bij krijgt waarop je kunt zien welke stier het leer hiervoor geleverd heeft, legde iemand van het personeel me uit, en in welk stukje Beieren die heeft staan grazen voor hij tot bergschoen werd verwerkt.

 ,,Volgens mij is deze van een koe en niet van een stier'', zei ik uit de grap.

Maar dit is geen zaak voor grappen. Hij keek me aan en zei ,,Ze zijn allemaal van stierenleer, meneer.''

Hij gaf me een mooi gedrukt boekje van het bedrijf, waar op de eerste pagina Lukas en Lars Meindl ons verzekeren, dat we veel plezier zullen hebben van hun schoenen. Verderop vertelt bio-boer Hans dat hij al zijn dieren bij naam kent.

Inmiddels was ik gespot door personeelslid Baukje, die in mij feilloos iemand herkende die valt voor dit soort dingen. (Dat het Duits is en kennelijk ook allemaal in Duitsland gemaakt wordt, maakt het extra aantrekkelijk, al slaat dat misschien nergens op.)

 ,,Zullen we even een voetmeting doen?'', stelde Baukje voor.

Even later stond ik blootsvoets op een scanner en verscheen het profiel van mijn voeten op een beeldscherm. Met schoenentip erbij.

Het zijn dus Meindls geworden. Als een scanner het zegt dan moet het wel kloppen, al was ik al half om door dat degelijke Duitse en de eerlijke blik van bioboer Hans. De mijne komen overigens niet uit de Herkunftsnachweisserie, maar zijn gemaakt van Onbekende Stier.

Schokkend nieuws uit Parma

Regina had gisteravond even geskyped met Giso, die of vijftig kilometer afstand van Parma aan het werk is. Dat ligt westelijk van Modena (linksonder op dit kaartje). Hij zit er in een huisje en hij liet zien hoe de lampen aan het plafond slingerden.

Later waren er nog naschokken, maar daar had Giso gewoon doorheen geslapen, begreep ik vanmorgen van pa. Zoals die het vertelde klonk het wel spectaculair, maar dat heb je snel bij pa.

Toen ik het op Facebook meldde, kreeg ik meteen een sms'je van Giso. ,,Het was maar een kleine schok'', suste hij. ,,Het was wel een raar gevoel.''

Tot zover onze man in Parma.

Katzieba op het strand

Dit zijn de duinen bij Buren, vanmorgen om een uur of elf. Toen was het zestiende rondje Ameland (465 deelnemers, zeiden ze) in volle gang, een wandeltocht van vijftig kilometer langs min of meer de kustlijn van het eiland.

Ik liep niet mee, maar ik reed wel met Fabienne naar alle overgangen om vandaar onze groep aan te moedigen, die dat trouwens helemaal niet nodig had, want ze liepen als kieviten.

Het begint om vijf uur 's ochtends bij de sporthal en het eindigt op het Zwaneplein in Hollum, waar de eersten (Gijsbert Dokter en Andre de Vries) om twaalf uur aankwamen en alle andere deelnemers daarna.

De organisatie zegt elke keer dat het geen wedstrijd is, maar voor meer gedreven mensen zoals Andre - ook wel de kroaat genoemd - is het dat natuurlijk wel. Hij probeert altijd als eerste te eindigen en meestal lukt dat ook. ,,Voor mij is er geen lol aan met die man'', klaagde Carla, zijn vrouw, die met bloemen bij de finish stond. ,,Dan belt hij op dat hij zo laat op het Engelsmanduun is, dan rij je daar snel heen en dan is hij er al voorbij.''

Andre is 58 en hij wordt elk jaar op de hielen gezeten door Mario Bunicich, die 74 is en die ook nog eens last van zijn knie heeft. Mario eindigde dit jaar als derde (op de foto krijgt hij een zoen van zijn achternichtje), vertelde dat hij het een zware tocht vond - vooral het laatste strandstuk - en dat hij vanmiddag nog ging tennissen.

Later, toen wij aan het bier zaten op het terras, dook Mario weer op. Het tennissen was niet doorgegaan, vertelde hij. Zijn tegenspeler had afgebeld.

Maar de opvallendste deelnemer is natuurlijk Henk Kanger, die de tocht elk jaar op klompen loopt. AD had me al verteld dat het onderweg katzieba was geweest met Henk op het strand.

Henk, die overigens zestig is, gaf dat toe. Hij vond het ook een zware tocht, dit jaar. Op het strand had hij last van blaren gekregen en om dat tegen te gaan had hij onderweg gekregen plastic zakjes in zijn klompen gedaan. Hij haalde het wel, natuurlijk.

 (Meer foto's heb ik hier gezet en wie er nog meer wil kan er bij Nanne Nicolai nog 265 bekijken)