Uit eigen tuin

Als je de televisie mag geloven weet niemand wie Lutz Jacobi is, maar ik weet het wel.

Lang voor ik in dit huis woonde, stond ze hier al in de tuin, zoals bovenstaande foto bewijst. Die kreeg ik een tijdje geleden van Leeuwarder PvdA-raadslid Eline de Koning, toen ze had uitgevonden dat ik in het huis woon waar zij dertig jaar geleden moeder werd. Lutz, toen al vriendin, kwam geregeld langs.

Dus eigenlijk komt ze uit mijn tuin, kun je zeggen. Lang leve de lente!

(De foto is gemaakt door Henk Krist)

Collega Fedde legde dit knipsel op mijn bureau, uit de Leeuwarder Courant van 29 juli 1892, toen we gemeentebestuur nog met een hoofdletter schreven:

- Men schrijft van Ameland:

Wie op dit eiland eenigermate bekend is, zal zich eene voorstelling kunnen maken van de teleurstelling, die de weigering van den Minister op de aanvrage van den heer Zur Mühlen om een subsidie van ƒ2000 ten behoeve van een stoombootdienst tusschen Holwerd-Ameland heeft gewekt. Het Gemeentebestuur had dan ook dit verzoek krachtig gesteund.

Steller dezes bracht meermalen een bezoek aan het eiland, en hij kan verzekeren, dat het er wel zeer gezellig en aardig is, maar dat het komen en gaan geen geringe moeite veroorzaakt. Als men te Holwerd over de dijkpalen is geworsteld, vergeet men het lastige aan boord komen onder het lekkere zeilen met die stoere Amelander schippers. Maar straks nadert men de reede, en dan rijd een alles behalve mooie boerenhooiwagen met twee paarden bespannen u tegemoet. Ge neemt plaats op een bankje, dat boven op de zijwanden is gelegd, en hotst zo naar den wal.

Terug is het vaak nog moeilijker als de vloed van haastig of de wagen wat laat is. Dan bespoelt het water uwe voetzolen en gij verkeert in duizend angsten dat de wagen zal afdrijven. Ook in dit opzicht valt hier nog veel te verbeteren, evenals op het eiland zelf met zijne primitieve wegen.

(De ansichtkaart is van later datum, begin twintigste eeuw neem ik aan)

Prowse waagt een gokje

Vannacht worden de Oscars uitgereikt. Een paar van de beste films ('Drive', 'We have to talk about Kevin') zijn bij de nominaties al over het hoofd gezien en 'Tintin' had bij de genomineerden voor beste animatie moeten zitten.

Dat neemt niet weg dat het een leuk spel is om te voorspellen wie er wint. Ik vroeg Koen en Rik, mijn collega's van team Prowse, hun voorspellingen en gaf de mijne. Als je een filmquiz in Groningen wint, moet je toch ook een heel eind kunnen komen met de Oscars?

Hier onze voornaamste Oscarvoorspellingen. Koen is het voorzichtigst: die doet alleen voorspellingen over de bovenste zes categorieen (zijn beste vrouwelijke bijrol is een gok, hij zag geen van allen) en komt in de rest dus niet voor. Bovendien laat ik een paar weg, die voor korte films en 'sound mixing' en zo. Als we er verschillend over denken staan er meer titels met een initiaal.

Over de vrouwelijke hoofd- en bijrol twijfel ik het meest: die gaan vast niet allebei naar The Help, zodat Rik wel gelijk zal hebben en Meryl Streep het beeldje krijgt. Dat is ook wel hoffelijk: ze is al zeventien keer genomineerd en kwam vijftien keer met lege handen thuis.

Beste film: Hugo (r) / The Artist (a,k) correct (a,k)
Beste regisseur: Terrence Malick (r) / Michel Hazanavicius (a) / Terence Malick (k) correct (a)

Beste acteur: Jean Dujardin (r,a) / Gary Oldman (k) correct (r,a)
Beste mannelijke bijrol: Christopher Plummer (r) / Max von Sydow (a) / Kenneth Branagh (k) correct (r)

Beste actrice: Meryl Streep (r,k) / Viola Davis (a) (correct, r,k)
Beste vrouwelijke bijrol: Bérénice Bejo (r) / Octavia Spencer (a) / Janet McTeer (k) correct (a)

Beste animatie: Rango correct
Beste documentaire: Pina fout
Beste buitenlandse film: A Separation correct

Beste camerawerk: Tree of Life correct

Beste script gebaseerd op een boek: The Descendants (r) / Hugo (a) correct (r)
Beste originele script: The Artist (r) / Midnight in Paris (a) correct (a)

Art direction: Hugo correct
Beste kostuums: Jane Eyre (r) / Anonymous (a) fout
Beste makeup: HP and the Deathly Hallows p2 (r) / Albert Nobbs (a) fout

Beste montage: Hugo fout
Beste muziek: The Artist (r) / Tintin (a) correct (r)
Beste originele lied: Real in Rio (Rio) (r) / Muppets (a) correct (r)
Beste geluidsmontage: Drive fout

Beste visuele effecten: Transformers: Dark of the Moon (r) / Hugo (a) correct (a)

Zaten we er ver naast? Oordeel zelf, vijftien van de twintig goed.

Kraftwerk und ich

Kraftwerk, toch al een iconische band, dringt in april door in het bolwerk van de Echte Kunst, met een tentoonstelling en acht optredens in het Museum of Modern Art in New York. Acht avonden achtereen doen ze elke keer een ander album.


Dat leek ons wel wat, dus om zes uur zaten Jaap en ik met de credit card in de aanslag, elk achter een computer, om via internet kaartjes te krijgen. Eerst kom je dan op zo'n scherm, dat er hoopgevend uitziet:



Maar al snel verschijnt er een rood bordje in, om te vertellen dat er erg veel belangstelling is voor dit concert:



En na nog veel langer wachten en heen en weer bellen met Jaap (,,het is ook al trending topic op twitter'') krijg je dit sold out-bericht:



Zijn die hippe Newyorkers ons alweer te snel af geweest. Er rust gewoon geen zegen op Kraftwerk en mij, zelfs al ben je bereid er de halve wereld voor over te vliegen.

De geslachte geit van Windesheim

Dinsdag werd bekend hoe het zat en hoe het verder moet met de diploma's van de school voor journalistiek van Windesheim in Zwolle. Twee commissies hebben de stageverslagen en werkstukken van 360 afgestudeerden nogmaals nagekeken. Uiteindelijk bleken 86 afgestudeerden achteraf onder de maat te hebben gepresteerd, maar hun diploma blijft geldig. Wel kunnen ze een aanvullende masterclass doen. De anderen trouwens ook, als ze daar zin in hebben.

Vandaag, de dag erop, was ik er uitgenodigd om eerstejaars wat over het werk te vertellen. Met een aantal collega's, programmamakers van Radio 1 en RTV Oost, iemand die dialogen had geschreven voor 'In Therapie' (,,de teksten van Jeroen Krabbé waren van mij''), een schrijfster voor Libelle en andere bladen en een ander, die het programma 'Kassa' produceert. 's Middags voegde zich daar ook nog Koen Voskuil bij, die in 2000 gegijzeld is geweest omdat hij zijn bron niet wilde noemen.

Eerst werden we groepsgewijs ondervraagd in een auditorium, daarna gingen we met kleine groepjes de leslokalen in. ,,Wat kun je met je diploma journalistiek in de praktijk'' was een van de vragen (ver van tevoren bedacht), die aan de orde moesten komen.

Tja. Dat van die diploma's en alle aandacht ervoor is daar hard aangekomen, dat was snel duidelijk.

,,We brengen bij dat ze de hoofdzaken van de bijzaken moeten scheiden'', zei Jan Rietman, die een tijd interimdirecteur is geweest. ,,En we vertellen ze dat er niet altijd ruimte is voor alle nuances die je zou willen aangeven. Maar nu merken we zelf hoe het werkt als kranten over je schrijven en je zelf weet dat het net even anders of genuanceerder is.''

Ook belden ouders kwaad op, omdat hun kind bij die 360 zat en wel 'echt' is geslaagd: of die een aantekening kan krijgen.

Niemand voelde zich er prettig onder, ook niet over de manier waarop het is afgewikkeld. ,,Mijn loyaliteit aan Windesheim is 0%, nu'', fluisterde iemand me toe. ,,Maar voor de studenten blijf ik mijn best doen.''

Die studenten, die dit natuurlijk ook allemaal mee hadden gekregen, mocht ik dus vertellen wat ze in de praktijk met hun diploma zouden kunnen.

Toen schoot me Grieks restaurant Delphi in Leeuwarden te binnen. In 1992 had de Keuringsdienst van Waren dat gesloten, omdat ze bij een eerste keukenbezoek een gistende garnalensalade had aangetroffen en bij het tweede resten van een geslachte geit, twee koppen zelfs.

Na verloop van tijd mocht Delphi weer open en ik trof Jeanette, die met haar vriendin onderweg was om daar te gaan eten.

,,Heb je het niet gelezen van die geitenkoppen?'', vroeg ik. ,,En van die salade die daar stond te bederven?''

,,Jawel'', zei Jeanette. ,,Dus dat restaurant heeft er alle belang bij nu extra goed zijn best te doen. Daarom gaan we er eten.''

Zo is het hopelijk ook met die diploma's.

Loods op de Mississippi

Als je er langs rijdt is de Mississippi gewoon een rivier. Soms mooi, soms rommelig, en meestal slecht of helemaal niet te zien vanaf de weg. Net of ze hem hebben willen verstoppen.

Maar door Mark Twain heeft hij ook een mythische status, als een van die rivieren (meestal 'machtig' genoemd) waar je meteen een beeld bij hebt, ook al zag je hem nooit. De Ganges, de Nijl, de Gele Rivier, de Amazone, de Zambezi, de Eufraat en de Tigris.

In 1883 publiceerde Twain 'Life on the Mississippi', waarin hij herinneringen ophaalt aan zijn tijd als rivierloods. Het mooiste beroep dat hij ooit heeft gehad, zou hij altijd zeggen.

Toen ik een jongen was hadden mijn kameraden en ik, in ons dorp aan de westoever van de Mississippi, maar één blijvend verlangen. Dat was om stoombootman te worden. Er waren ook voorbijgaande verlangens, maar die gingen voorbij. Als er een circus kwam wilden we vurig clown worden, na de eerste negro-minstrelshow die we zagen verlangden we allemaal hevig naar zo'n soort leven; en nu en dan hoopten we dat als we oud genoeg zouden worden en ons braaf zouden gedragen, God ons toe zou staan piraat te worden. Zulke ambities verflauwden keer op keer; maar de ambitie om een stoombootman te worden bleef altijd.

Zoveel stoomboten zijn er niet meer, maar in april vaart de grootste stoomboot ter wereld er weer, de American Queen. Mede dankzij Waling. Of althans, diens bedrijf, Peter doet de installatie. Ze gaan de elektrische aandrijving aanpakken. Weliswaar vaart het ding op stoom, maar ter ondersteuning is er ook diesel-elektrische voortstuwing.

,,Het zijn twee enorme stoommachines uit 1931'', vertelde Waling. ,,Daar leerden we over op de zeevaartschool, maar ik had zoiets in het echt alleen nog maar in het Woudagemaal in Lemmer gezien.''

Het schip (de luchtfoto boven is van ene Dave Thomson) is jonger dan de stoommachines: het werd 17 jaar geleden opgeleverd, als een drijvend hotel/casino. Midden jaren negentig waren er veel van dat soort boten, dit was de allergrootste.

De klad kwam in die branche, en de boot lag jarenlang opgeslagen in Beaumont, Texas. Maar nu is wil een groep ondernemers hem nieuw leven inblazen. ,,Een leuk project'', zegt Waling, ,,omdat het zo'n bekende boot is.''


De boot is zo groot, dat hij niet onder alle Mississippibruggen doorpast. Daarom kunnen de schoorstenen platgelegd worden, elektrische thrusters onder het schip nemen het dan over en de stuurhut verzinkt op zulke momenten, hydraulisch, in de verdieping eronder. Bestuurd wordt ze dan vanaf de brugvleugels. Soms moet de loods geknield sturen, omdat hij anders zijn hoofd zou verliezen.

Loods op de Mississippi. Een avontuurlijk, bijna mythisch beroep.

Ik wou jullie graag iets vertellen over...

Sjoerd had het slimme idee om een avond te organiseren met alleen maar spreekbeurten. Net als vroeger op school.

,,Ik doe vrachtwagens'', zei Sierd.

,,Ik kan wel wat vertellen over dingen die mensen op hun autodak laten liggen'', meldde Erwin.

,,Ik wil foto's laten zien van predikanten en hun boekenkast'', zei Jacco.

,,Ik doe het over de mooiste trein van de wereld'', zei Rob.

Anderen hadden het over bier, over sprookjesvertellende Afrikanen, over echofilters in de muziek, over Romeinse munten. De een vertoonde er een filmpje bij, de ander trok in een bloedstollend moment zijn trui uit, om een T-shirt te onthullen met de TEE erop, de mooiste trein ter wereld.



Kortom: voor niemand wat wils, en wat een amusante avond was dat. Wieke, de vermakelijkste spreekster, toonde voorbeelden uit haar imposante schoenenverzameling (,,een lagere hak dan 12 centimeter, dat kan echt niet dames. Dan neem je maar pijnstillers''), en verklapte dat duur schoeisel altijd zijn waarde houdt. Ze had haar echtscheidingsadvocaat betaald door een paar schoenen te verkopen.

Zelf had ik natuurlijk gekozen voor de Mysteriën van de Grote Piramide, in het bijzonder het werk van Charles Piazzi Smyth, de Schotse astronoom die na veel meten en rekenen tot de slotslom kwam dat de piramide eigenlijk vol verborgen signalen, maten en gewichten van God zelf zit. Ik had er 3D-plaatjes van de piramide en kartonnen rood-groene brilletjes voor meegenomen.



,,Waar gaat dit eigenlijk over?'', riep Jacco halverwege vertwijfeld, toen het besef doordrong dat in de piramide meer verborgen zit dat in alle Da Vinci-codes bij elkaar. Volgens Piazzi Smyth dan.

(De bovenste foto is slordig aaneengeplakt van twee Facebookfoto's van Grytsje Kleinstra en Lotte Dew).

Beter kijken

Er staan twee soorten mensen op het dek van de boot naar Ameland de ijsschotsen te fotograferen van de Waddenzee (op deze telelensfoto lijkt het heel wat, maar het is wel eens erger geweest). De ene soort richt de lens op de vastewal, de andere op Ameland. Misschien heeft het ermee te maken dat je het liefst foto's maakt van waar je vandaan komt. Of dat je het beste kijkt naar wat je al kent.

Aan de andere kant schreef K. Schippers een gedicht, 'Bij Loosdrecht', dat stelt dat je juist niet goed meer oplet wanneer iets je volkomen vertrouwd is.

BIJ LOOSDRECHT

Als dit Ierland was,
zou ik beter kijken.

It kin heavy

Vandaag reed Ben van der Burg de Elfstedentocht met een webcam op zijn hoofd. Je kon hem live volgen op je computer.

Vandaag kreeg ik ook een klapperpistool voor de startschoten van de Potmarge Kortebaan Bokaal Wedstrijd voor LC-redacteuren. Voor je het weet heb je dan een filmpje gemaakt dat eruitziet als een firstpersonshooter. Muziekje van Ministry (,,Let's go on'') erachter, wat effectjes, klaar.

Van deelname uitgesloten

Als de Leeuwarder Courant om gedichten van lezers vraagt, zijn medewerkers van deelname uitgesloten. Dat staat nergens, maar is de praktijk.

Toch waagde ik een gokje, toen deze week te elfder ure een oproep kwam voor gedichten over de Elfstedentocht. Ik schreef drie limericks en stuurde ze in.

Misschien had ik onder een pseudoniem moeten schrijven, of in het Fries. Misschien is het te veel light verse. En misschien is het maar goed ook, dat dit soort kul van eigen redacteuren niet in de krant van 19 februari staat.

Er was eens een vrouw in Stavoren
die veel liever goud had dan koren
Ze riep op de ree
gooi dat graan maar in zee
maar dat kon niet want die was bevroren.

Een ijsmeester in Hindeloopen
Stelde vast: bij de brug ligt het open
Maar de man heeft - heel slecht -
dat aan niemand gezegd
zodat iedereen daar is verzopen.

Er was een elfstedenvoorzitter
Die zei: ,,Tja, mijn boodschap is bitter
Het komt erop neer
Geen tocht deze keer''
En op slag werd zijn haardos nog witter.

Surprise!

Persoonlijk zou ik dat wel zien zitten.

En de winnaar is

Dit zijn wij. Het team Prowse, met mij, Koen en Rik (van links naar rechts) won vrijdagnacht de grote Groninger Filmquiz, in het Grand Theatre. Dat is heel plezierig, omdat we nu een jaar lang gratis naar de film mogen in ForumImages, en omdat we er alledrie op hadden gerekend in de middenmoot te zullen eindigen.



In voorgaande jaren schijnen er teams te hebben gewonnen die er speciaal voor uit Amsterdam waren overgekomen. En vanachter het ons toegewezen tafeltje in het Grand Theater wezen de anderen op een duo verderop, dat in Groningen alle pubquizzen schijnt af te gaan. ,,Die winnen altijd alles.''



Prowse - Rik had de naam bedacht - verwijst naar David Prowse. Al bij de balie moesten we uitleggen dat hij in 'Star Wars' en 'A Clockwork Orange' heeft gespeeld. De foto hier is uit 'Horror of Frankenstein'. Vaak moest hij in zijn rollen mensen optillen, want hij is sterk. Hij had een sportschool en hij was de trainer van Christopher Reeve, toen die er stevig moest uitzien voor zijn rol in 'Superman'.



De quiz bestond uit min of meer beroemde filmscenes, maar dan in het Gronings nagespeeld. Organisator Luuk Verpaalen en filmer Thijs Gloger hadden ze gemaakt. Er hadden zich 17 teams ingeschreven, maar een, die zich Het radicale midden noemde, was niet op komen dagen.

Naar aanleiding van die fragmenten (uit 'Up in the Air', 'Gegen die Wand', Crimson Tide', 'Dangerous Liaisons', 'American Beauty', 'Antichrist' en 'The life of Brian') kwamen er soms hondsmoeilijke vragen, zoals hoe de cheerleadersgroep heet van de meisjes uit 'American Beauty'. We wisten het vrijdag niet en ik ben het nu ook alweer vergeten.

Er werden ook muziekfragmenten gespeeld. Voor Lascia ch'io pianga van Händel was er zelfs een klassiek geschoolde sopraan - die muziek zit in het begin van 'Antichrist'. Je moest de componist opschrijven (wisten we) en de titel (wisten we niet, heb ik zonet opgezocht). Wat heel stom van mij persoonlijk was: ik wist niet dat 'I get a kick out of you' van Cole Porter is. Nu voortaan altijd wel.

Ook moeilijk waren vragen als 'welke vijf actrices in films van Stephen Frears kregen een Oscarnominatie' (we kwamen uiteindelijk tot drie). Maar bij de slotronde werden dan weer alle zes leden van Monty Python gevraagd, wat een inkoppertje is.



Enfin, de Amsterdammers waren er deze keer niet en het duo dat altijd alles wint werd vierde. Hoera voor ons!

(De zaalfoto's zijn van Douwe de Boer)

Nuchtere Fries, opgewonden Hollander

Er is een mythe dat ze bij een beetje winterweer ,,daar in Holland'' allemaal over de Elfstedentocht beginnen te spreken, terwijl ,,wij'' ons er, nuchter als we zijn in Friesland, niet druk over maken.

Dat is kletskoek, schreef ik gisteren in mijn column in de LC. Vrijwel iedereen die ik de afgelopen dagen tegenkwam maakte een opmerking over de Elfstedentocht. Toch is de mythe van nuchtere Fries versus opgewonden Hollander zo hardnekkig dat hij vanavond zelfs in het NOS-journaal opdook.



Als reactie op bovenstaande column kreeg ik een WhatsApp-berichtje van een naar de Randstad uitgeweken Fries (met startbewijs) uit de mediawereld: ,,Rake observatie. Niettemin geloof ik dat er wel degelijk een groot verschil is in benadering van de E-hype tussen pakweg de redactie van Nieuwsuur en de redactie van de Leeuwarder Courant.''

Ik heb mijn twijfels. Zie onderstaande voorspelling, die een andere Fries uit de mediawereld vandaag deed. Heel zelfverzekerd, met data en al. En hij zit gewoon hier in Friesland.

Ga aan de wilde kant lopen

Collega Suzanne, die zich eerst over Astromuis heeft ontfermd en daarna over diens - ontsnapte - broertje dat ze Naut heeft genoemd, heeft zo'n loopbal voor hem gekocht. Wie dacht dat alleen hamsters die waarderen heeft het mis: Naut ging onvervaard op onderzoek uit.



Terwijl ik het bovenstaande lag te filmen, maakte Suzanne daar een making-of-foto van.