Computerwelt

Dit is Douwe.

Hij is zes, en de zoon van Jan Theo en Michele-Anne. Hij kan tegelijk een computerspelletje doen op de laptop - zoals op deze foto, het beeldscherm weerkaatst in zijn ogen -, een tekenfilm kijken op tv, in de gaten houden of zijn zus Meike niet aan zijn spullen zit en min of meer deelnemen aan het gesprek.

Als je plagerig je hand voor het scherm houdt, zegt hij ,,kappen'', zonder zijn ogen van het beeld af te wenden.

In de wereld van Douwe is een laptop een alledaags ding, vanzelfsprekend als internet, een mobieltje, een stoel of een kast. Ze zijn er immers altijd al geweest, net als de euro.

Fettabscheider & Schlammfang

Als het regent is het verrassend wandelen in Leeuwarden, omdat je onder je paraplu meer omlaag kijkt. Dan valt het bijvoorbeeld op dat de Averotoren bij regen een mooi verrimpeld spiegelbeeld in de gracht krijgt.



Aan de voet van de kleinere Averotoren, die er het eerste stond, zitten twee putdeksels met tandradranden, een fettabscheider en een schlammfang. En wij maar denken dat ze daar in die hoge kantoorgebouwen in verzekeringen doen.

Kuikens seksen

In Nederland leggen we met elkaar 9 miljard eieren per jaar. De kippen dan. Dat is elke seconde 285 eieren, oftewel 47 bakjes met zes eieren erin.

Ik wist dat niet, en ik wist niet dat het me interesseerde, maar collega Linda Zeggelaar die uit Barneveld komt weet dat soort dingen, ze houdt er een website over bij en ze vertelde er vanmiddag over in de Bres.

Daar zaten, ja echt, allerlei in kippen en eieren en het opeten ervan geinteresseerde luisteraars. Behalve ik wisten ze allemaal dat je eieren niet in de koelkast mag bewaren, ook al maken fabrikanten er speciaal plankjes voor in de koelkastdeur. Ik weet nu ook wat tumblen is: kippenvlees volpompen met water, zodat het meer lijkt.

Een bezoeker met kennis van zaken vulde Linda soms aan. Hij vertelde dat in elk ei salmonella zit, bijvoorbeeld. Of dat uitgelegde kippen in honden- en kattenvoer verwerkt worden, ,,en de poten gaan naar China.'' Dat lichte hij helaas niet toe. Ook hadden ze het over kuikens seksen, het werk van degene die alle haantjes uit de pasgeboren kuikens vist. Die worden weggegooid, want, zei Linda, ,,hanen, da's gewoon afval''.

Het raadsel van wat er eerder was, de kip of het ei, werd en passant ook opgelost. Een oude meneer, die onderstreepte dat hij christen was, meldde dat God de kip heeft geschapen en die kip vervolgens eieren is gaan leggen. ,,Een ei is voor God toch veel makkelijker om te scheppen?'' vroeg ik nog. ,,Lekker gauw klaar, hoeft-ie al die veertjes ook niet te doen.'' Maar God vindt natuurlijk alles makkelijk.

Naschrift

Een mailtje maakt me erop attent dat de kip geschapen wordt in bijbelboek Genesis 1:20-22. Kippen worden daar niet met name genoemd, het gaat over ,,alles wat vleugels heeft''. Christenen zijn lekker gauw klaar, als het om wetenschappelijke vragen gaat.

Fons Rademakers

Fons Rademakers, die vandaag is overleden, is de eerste filmmaker die ik ooit heb gesproken. Toen ik nog studeerde was hij in Groningen te gast, bij een retrospectief van zijn werk. Ik vond dat heel bijzonder, dat je zomaar een filmregisseur kon spreken. Dat vind ik trouwens nog steeds.

Daar was ondermeer 'Als twee druppels water', de verfilming van 'De donkere kamer van Damocles' van W. F. Hermans. Die mocht jarenlang niet zomaar vertoond worden omdat Freddy Heineken dat niet wilde, die er geld in had gestoken. Er zit een ex van hem in. Wie de film ziet zal trouwens eerder denken dat Douwe Egberts er de sponsor van was.

Rademakers was een pompeus pratende heer, van wie je verwacht dat hij van cognac en sigaren houdt. Het gesprek met het publiek kon voor hem niet lang genoeg duren. Hij kende iedereen uit de Europese filmwereld, leek het wel, en hij mocht hen graag noemen. Hoe hij met Ingmar Bergman een opzetje had gemaakt voor 'Dorp aan de rivier', Rademakers' eerste film. Trouwens ook de eerste film waarin een zinnetje Fries wordt gesproken, volgens mij.

Hoe W. F. Hermans de manier waarop Rademakers de geheimzinnige verzetsman de film 'Als twee druppels water' laat binnenkomen (per parachute) mooier vond dan hoe de schrijver het zelf in 'De donkere kamer van Damocles' had gedaan.

Hoe hij in Londen had zitten lunchen met Stanley Kubrick, die toen bezig was met 'Barry Lyndon'. Rademakers voorspelde: ,,Stanley, dit wordt een meesterwerk maar het publiek zal het niet begrijpen.'' Hij had gelijk gekregen, onderstreepte Rademakers.

Ik heb ook nog een vraag gesteld. Rademakers onderstreepte steeds dat een goede filmmaker alleen maar films in zijn eigen land of over zijn eigen land kon maken. Iets anders was niet mogelijk, zei hij alsof er geen tegenspraak mogelijk was. ,,En Roman Polanski dan?'' vroeg ik. Daar liet Rademakers zich niet door uit het veld slaan. ,,Ja, maar dat is een joodse kosmopoliet!'', riep hij uit.



(De foto is van Paul Teixeira)

Hand voor de mond

Snipverkouden zijn, daar is niet veel aan. Je bent te duf om een boek te lezen of een film uit te zien, en je vult het ene zakdoekje na het andere met stroperige snotcustard (yellow mellow custard, zingt John Lennon in 'I am the walrus'), met af en toe een bloedneus tussendoor. Hoe al dat vocht in je hoofd komt is me een raadsel.

Het prettige deel van verkoudheid is het niezen zonder remming. Daar kun je lekker aan toegeven als je in je eentje bent, van die eerste kriebel die een nies aankondigt tot het moment dat het er met volle kracht uitkomt. Lekker tegen de vloer, of beter nog, tegen een krant, zodat je het interessante spetterpatroon ziet.

Toen de film net was uitgevonden, nam de cameraman van Edison medewerker Fred Ott op, die een snuifje tabak neemt en flink niest. Een beroemde nies, en je kunt zien dat Ott het ook lekker vindt, zo zonder hand voor de mond. Je kunt hem bijna horen, en het spat nog net niet op de lens.

Naschrift
Collega Fedde schrijft, dat John Lennon niet zingt 'yellow mellow custard', maar 'yellow matter custard'. Ik blijk dat mijn hele leven al verkeerd te hebben. Maar er zit vooruitgang in, want toen ik een jaar of twaalf of zo was, zaten de Engelse teksten die ik meezong vol woorden van eigen makelij, ik sloeg er soms maar een slag naar. Deze is kenneljk blijven hangen.

Gooi nooit iets weg




In het schoolboekenmagazijn in Dallas, Texas, waar in 1963 Lee Harvey Oswald zat, die president John F Kennedy in zijn eentje zou hebben doodgeschoten is nu een museum.

Ik ben er met Joop en Jan wel eens geweest, het is fantastisch. We hebben elkaar op de foto gezet bij de picket fence, op de grassy knoll, voor de triple underpass, al die plekken die door de zaak rond Kennedy zo'n lading hebben gekregen. Althans, voor wie net als wij vroeger avonden doorbracht met het discussieren over alle geheimzinnige dingen rond die moord.


Bekend is natuurlijk het amateurfilmpje van Abraham Zapruder, die toevallig het moment van de kogelinslag heeft vastgelegd. Hij had trouwens bijna zijn camera thuis laten liggen.

Sinds gisteren is er een nieuw amateurfilmpje in het museum, dat George Jefferies maakte pal voor de aanslag.














Daarop zien we John F Kennedy en zijn vrouw Jackie voorbij rijden.














Vervolgens, mysterieus genoeg, filmde Jefferies de ingang van het boekenmagazijn. Zelfs het raam waarachter Lee Harvey Oswald stond, op de vijfde verdieping rechts, net boven die boomkruin.














Maar dat is pas de volgende dag opgenomen, lees ik op de website van het museum.

Daar zijn ze in hun sas met dat filmpje (ook op youtube) uit de tijd dat nog niet iedereen met een camera zwaaide. ,,Gooi nooit iets weg'', zegt de conservator dan ook.

Popquiz à Go-Go

Zojuist was er een live-uitvoering van de Popquiz à Go-Go in boekhandel De Tille. De aanstekelijke Matthijs van Nieuwkerk presenteerde het met popkenner Leo Blokhuis en het was nogal rommelig.

De dvd-speler deed het niet, en terwijl iemand een nieuwe haalde, doodden ze de tijd met popweetjesvragen aan het publiek, dat elkaar bijna op de tenen stond. Of ze bij het programma zo dol zijn op brave muziek (Moody Blues, Crowded House, George Harrison, Stevie Wonder, Paul Simon) of dat ze die nummers speciaal voor Leeuwarden hadden uitgezocht werd niet duidelijk.

In ieder geval zaten de kandidaten van de echte quiz er voor spek en bonen bij. Van twee van hen had ik het mobiele nummer, en om te zien wat er zou gebeuren draaide ik eerst dat van Jacob Haagsma, poprecensent. Ik kreeg zijn voice-mail.

Dan maar dat van Meindert Talma, muzikant. Die nam gewoon op. ,,Ja hoi'', zei hij. Hij keek speurend het publiek in toen ik zei dat ze daar wat voor aap zaten, zwaaide toen hij me zag en vervolgde: ,,Ik zal hem maar uitdoen.''

Na twintig minuten kwam er een dvd-speler die het deed. Jacob Haagsma won.

De foto's zijn niks, er staat een pijltje bij Talma.

Allemaal heupen


Binnenkort komt een arts vertellen over zijn werk in Irak, en er is een voorstel, om een spreker uit te nodigen die die op de motor naar Siberië is gereden. Wat is naast zulke lezingen een verhaal over werken bij een krant, zou je zeggen.

Toch vond de afdeling Ameland van de Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen het heel interessant. Dat zeiden de dames gisteravond tenminste na afloop van mijn praatje in De Piraat, op de pier bij Nes. ,,Je had nog wel een uur mogen doorgaan’’, zei Janny Faber zelfs, wat me een beetje overdreven leek want ik had na twee uur praten – pauze niet meegeteld – een paar luisteraars zien wegdommelen.

De zaal zat lekker vol – secretaris Alberdien telde 51 bezoeksters – met vrouwen die al een tijdje meelopen op deze wereld. Eerst was de jaarvergadering, mevrouw Straatsma werd gehuldigd omdat ze al vijftig jaar lid is, een lid van de bezoekcommissie vertelde bij welke zieken ze de afgelopen tijd langs zijn geweest. ,,Allemaal heupen’’, vertelde ze erbij. Daar werd begrijpend om gelachen, want ja, alles wordt minder natuurlijk, daar hoef je plattelandsvrouwen niks over wijs te maken.

Toen was er samenzang. Als in Holland de sneeuwklokjes bloeien komt de lente komt de lente. ,,Deze liedjes zongen we vroeger ook in de bus naar school’’, vertelde Alberdien.



Tenslotte mocht ik mijn verhaal houden. Het ging allemaal lekker, tot me na de pauze ineens de term niet te binnen wilde schieten voor de vier versies, waarin de Leeuwarder Courant dagelijks verschijnt.

,,Edities’’, riep iemand in de zaal.

,,Dank u’’, zei ik. ,,Ik kon even niet op het goede woord komen.’’

,,Zo begint het’’, knikte een mevrouw rechts vooraan. Weer werd er begrijpend gelachen, net als bij die heupen.

Ot en Sien
in de gro-te
schouw-burg

In de Lawei was vandaag een gala voor amateurfilmclubs uit het Noorden, die er ook allemaal waren. Uit Emmen was een groep gekomen met een film over pesten, die 'Annechien' heet. Allerlei kleine figurantjes uit 'Annechien' waren meegekomen, in dezelfde Ot-en-Sienkleren die ze in de film ook dragen.



Omdat ze de andere films (elf stuks) niet veel aan vonden, gingen ze in de pauze door de Lawei rennen, wat lekker klepperde, en aan balustrades hangen. ,,Het was vanmorgen ook half zeven'', zei hun begeleider. Zelf gaven ze niet om de Ot-en-Sienlook, ze trokken er gewoon hun nieuwe jassen over aan.



Een van die Bartjes fixeerde me door een buis van een opgerold programmaboekje. Een jonge amateurfilmer, natuurlijk. Toen ik hem wilde kieken, liet hij de buis zakken, terwijl ik dat juist op de foto wilde.



Het kostte wat overredingskracht van de begeleider, maar toen deed hij het weer.

Staphorst tot Schiermonnikoog



Het is iedereen aan te bevelen, een bezoekje aan het Dagblad van het Noorden in Groningen, onder het mom van docent te zijn. Mijn studenten, eerstejaars van Windesheim, hadden het geregeld en gisteren was het zover. Ik zag geen noodzaak om daar te vertellen wat ik de rest van de week voor werk doe, als ze dat niet wisten.

Verhalen over de geschiedenis en het maken van de krant, en een filmpje dat deed denken aan wat we bij de Leeuwarder Courant aan bezoekers vertonen.



Als extraatje, omdat we allemaal studenten van Windesheim zijn, kwam een redacteur uitleg geven, Dick. Hij stelde zich voor als Chef Nacht. Een mysterieus beroep, dat alleen ochtendkranten hebben. Dick vertelde dat het Dagblad zich op een breed publiek richt: ,,Tussen Staphorst en Schiermonnikoog is alles voor ons.''

Een student vroeg, omdat hij een paar keer de vergelijking maakte, of hij nooit had overwogen naar de Leeuwarder Courant te gaan. ,,Nee'', zei hij hartgrondig. Hij vond dat een veel minder leuke krant, ,,maar vertel ze dat in Leeuwarden maar niet''.

De groep studenten begon te lachen en ik vertelde Dick dat ik bij die wat minder leuke krant werk. Ik wachtte daar trouwens wel even mee, om te horen of hij nog wat over de Leeuwarder Courant zou zeggen.



Zoals altijd bij rondleidingen, zowel bij leuke kranten als bij minder leuke, maakte de pers het meeste indruk. Zeker na de altijd wat ingewikkelde uitleg over negatieven, aluminiumplaten en de rubbers waar de inkt op komt.

,,Hoe vond je het? Groter dan je dacht? Kleiner?'', vroeg ik een van de studenten op de terugweg naar het station.

,,De redactie was normaal, zoals ik het had gedacht. Maar Jacques d'Ancona is in het echt veel kleiner'', zei hij

Geheime plekken


Gisteravond dook Sjoerd ineens op, die de stapel dvd's kwam terugbrengen die hij voor de marine had geleend. Ze waren goed in de smaak gevallen en bij 'Breaking the waves' hadden onze jongens en meisjes zelfs een traantje weggepinkt.

We gingen uit eten, bij het Spijslokaal, lekker dichtbij. Sjoerd nam vis, ik eendeborst. Het was maandagavond, dus niet erg druk.

,,Is dat Remkes?'', vroeg Sjoerd ineens en wees op twee heren aan een andere tafel. Ik moest ervoor om een bloemstuk heenkijken.

,,Hij lijkt er wel op'', zei ik. Maar ik wist het niet zeker. De man die op minister Remkes leek en het eten al op had, stak een sigaret op. Met de ander, die we niet herkenden en die halflang haar en een bril had, sprak hij over Den Haag zo te horen. Dus hij zou het kunnen zijn. Politici zijn tegenwoordig dol op geheime plekken, en veel geheimer dan het Spijslokaal in Leeuwarden kun je ze niet vinden.

Ze betaalden en vertrokken.

,,Wie was dat?'', vroeg ik aan de serveerster.

,,Dat was Remkes'', zei ze. ,,Die minister van defensie, geloof ik.''

,,Binnenlandse zaken'', verbeterden we.

Pas later kwam ik erachter, dat hij in Leeuwarden aan een discussie-avond deelnam (daar is de foto ook gemaakt, door Niels Westra, Remkes is links, die boos kijkende man rechts is burgemeester Dales van Leeuwarden). Maar dat hoeft Sjoerd allemaal niet te weten.

Pier Pander

Het tempeltje van Pier Pander, een bakstenen gebouw in de Prinsentuin is een mooi somber en een beetje verloederd bouwwerk. In deze winter, die een lange herfst lijkt, zijn er ook nog eens houten schotten voor de ramen gezet, wat het extra spookachtig maakt. De foto is van vandaag.

Binnen ruikt het naar vocht en er staan vijf allegorische beelden van Pander, een vergeten kunstenaar uit de negentiende eeuw, in een kring. Bijna niemand die het ziet, want het is maar bij hoge uitzondering open.

Deze zomer moet dat veranderen, want dan komt er een biografie uit en is er een grote Pier Pandertentoonstelling. Het Fries Museum en het gemeentearchief hopen op een herontdekking.

Raveel

Roger Raveel is een bijzonder aimabele, breekbare Belgische kunstenaar met een eigen museum. In sommige van zijn schilderijen verwerkt hij spiegels, een verleiding die ik bij hem op het atelier niet kon weerstaan. Deze spiegel was niet helemaal vlak, dus het ziet er wat lachspiegelig uit.



Overigens is dit de kat van Raveel. Diens echtgenote Zulma vond het een mooie foto, vandaar dat ik hem hier zet.