Nog voor het einde van het kalenderjaar hield Cinema Ascona een plechtige, maar ook feestelijke herdenking voor Leslie Nielsen, die een maand eerder was overleden.
De Spoekepolle is een uitstekende plek om films te vertonen: het café heeft al de vorm van een filmzaal. We kunnen haast niet wachten tot we er weer een held van het witte doek met een In Memoriam kunnen eren.
Voorin was een kleine schrijn voor de heer Nielsen, met een speciaal voor Ascona gesigneerde foto, waxinelichtjes en knuffels, die Kees na afloop snel weer mee naar huis nam, voor zijn kinderen erachter komen dat ze zomaar het huis uit zijn geweest.
Er was een fraai overzicht van Nielsens oeuvre, van proefopnamen voor Ben-hur (Nielsen hoopte op de rol die Stephen Boyd uiteindelijk kreeg) tot en met de tekenfilmserie Zeroman, die hij insprak.
Voor het hier en daar op internet opduikende verhaal (het staat voor waar op imdb) dat hij kans heeft gemaakt op de hoofdrol in The Shining kon ik nergens bewijs vinden. Ik kan me de film niet goed voorstellen met hem in plaats van Jack Nicholson.
En op de avond ware er natuurlijk klassieke scenes en dialogen, zoals onderstaande (ter plekke live uitgevoerd):
,,Can you fly this plane, and land it?''
,,Surely you can't be serious.''
,,I am serious. And don't call me Shirley.''
Die komt uit Airplane!. Nu Cinema Ascona het zo benadrukte, kon de Amerikaanse nationale congresbibliotheek in Washington er ook niet langer omheen: Airplane! is deze week in de collectie opgenomen. (Met The Exorcist, The empire strikes back, Saturday Night Fever, The Pink Panther en nog twintig films, maar daar gaat het nu niet over).
Omdat het Filmhuis het erbij laat zitten, brengt Cinema Ascona vanavond een saluut aan de vorige maand overleden Canadese acteur Leslie Nielsen, de broer van de voormalige Canadese vicepremier Erik Nielsen.
Het programma bestaat uit een inspirerende bloemlezing uit het oeuvre van Nielsen, volop bewegende lichtbeelden moet hier en daar begeleidend commentaar. Het is in De Spoek, het begint om acht uur en het is gratis. Als het vol is kom je er niet meer in.
(Bovenstaand plaatje is gemaakt door een liefhebber uit Rusland, een land met een rijke traditie van kunst en kunstgenot)
Dit is Matthijs. Vandaag is hij erin geslaagd om over zijn eigen duim heen te schaatsen. Het bloedde als een rund.
Echt pijn deed het geloof ik niet, Matthijs schaatste op mijn verzoek een rondje over de hele baan van Buren, een kleine vijfhonderd meter, en deed daar probleemloos 57 seconden over.
Zijn uitleg over hoe dat over je eigen duim heen schaatsen in zijn werk is gegaan kon ik niet volgen, maar het is een prestatie die maar weinigen hem na kunnen doen. Zulke mirakels gebeuren misschien alleen maar in het katholieke Buren.
Een volkomen via twitter samengesteld orkest ('tworkest') van achttien musici, voerde woensdagmiddag in het Oranje Bierhuis het werk 4'33" van John Cage (1912–1992)uit.
Daarbij raken de musici hun instrument 4 minuten en 33 seconden niet aan. Dat wil zeggen: drie delen lang, waarbij het eerste deel 30 seconden duurt, het tweede deel twee minuut 23 seconden en het slotdeel 1 minuut veertig seconden.
Goed opletten, dan hoor je het getik van de klok, het brommen van de koelkast, passerend verkeer en zelfs, in het derde deel, een prachtige Kerstgroet. Het maakt deze uitvoering, toch al uniek, nog unieker.
(Foto's gemaakt door @nants, ,,Ik kan beter hoesten dan fotograferen.'')
Mijn telefoontje kan alleraardigst filmen: wat impulsieve flarden uit Parijs heb ik hier aan elkaar geplakt. De psychedelische lift was in ons hotel aan de Rue de Lyon, de perzisch-tapijtachtige lampjes hingen op de gevel van Galeries Lafayette, het wuivende koninginnetje werkt op zonne-energie en is ergens in Le Marais te koop.
De versie van 'I Love Paris' van Cole Porter die eronder zit is van Peter Cincotti, een Newyorker die geweldig lekker pianospeelt. Het aanstekelijke filmpje waar het uitkomt is hier in zijn geheel te bekijken. Check die fijne piano!
'Hier was het niet' leest de hoofdpersoon van 'De boeken van de onstuimige zuidenwind' van Alvaro Mutis op een grafsteen. De zin laat hem niet meer los.
Dat boek heb ik niet gelezen, maar Willem Winters van stichting Muurtaal wel. En ook hem liet die zin niet meer los. Daarom heeft hij 25 emaille bordjes laten maken door ontwerper Richard Bos, met die tekst erop.
Donderdag zijn er vijf van onthuld in de Leeuwarder binnenstad. Een hangt bij mij naast de voordeur, de schroeven waren nog warm toen het paper er vanaf getrokken werd.
Als je opschiet kun je de hele Leeuwarder route in zeven minuten lopen en wie geluk heeft komt onderweg (zoals in het filmpje) ook nog een Amelander tegen. Wie ook zo'n bordje wil, moet een mailtje sturen naar Willem Winters.
Tegenover het Gare de Lyon in Parijs is bistro Au Cadans du PLM. Type schemerig Frans café met serre waar naar Parijs gebruik de stoeltjes te dicht bij elkaar staan en mensen toch net doen of de wildvreemden naast hen meters verderop zitten.
Toen we er zondagavond bier en wijn bestelden, herkende de barman ons accent. ,,Drie, twee, een!’’ zei hij in het Nederlands en stak het bijbehorend aantal vingers op. Nederland, hij was er dol op. Jarenlang was hij heen en weer gereden naar een kleine stad die wij misschien wel kenden. Leo Ardun.
,,Leeuwarden!’’, zeiden we verheugd. Tuurlijk kenden we dat. Meteen was hij niet meer bij ons weg te slaan. Hij had daar een meisje gekend, Edith Koopmans, kenden we die toevallig?
Met haar was hij wel eens naar een eiland geweest dat Der Skellèngue heette, toen daar de vuurtoren 400 jaar bestond.
In Leo Ardun stond een beeld van een taureau, een stier, hij wist het nog precies. ,,Une vache’’, verbeterden we. ,,Daar is een verschil tussen.’’ Dat wist hij ook precies.
Even later kwam hij de lof zingen van Nederland als laboratoire sociale van Europa, vanwege het euthanasiebeleid bijvoorbeeld, waarin ze zoveel verder waren dan in Frankrijk. In Frankrijk laten ze mensen maar lijden, zei hij, terwijl ze er in Nederland rationeel en wijs mee omgaan. Het klonk alsof hij zelf zoiets had meegemaakt.
Toen we de volgende avond Au Cadrans du PLM passeerden, was ontsnappen niet mogelijk.
Onze barman stond op de uitkijk en begroette ons met uitgestoken handen, als oude vrienden die levend van het front waren teruggekomen.
Demonstratief koppelde hij zijn iPod aan de stereo en keek ons verwachtingsvol aan. Daar schalde, heel luid, het Wilhelmus door de zaak. Een stamgast stak beide duimen naar ons op.
Gelukkig waren er verder weinig klanten, want we wisten niet zeker of we moesten gaan staan.
,,Leo Ardun!’’, benadrukte de barman nog eens.
Toen we vertrokken riep hij ons na: ,,Tot ziens! Tot ziens!’’ We moesten hem beloven de groeten te doen aan Friesland. Hierbij dus. Iedereen de groeten, vooral Edith Koopmans.
(Bovenstaande column schreef ik voor de krant van woensdag 15 december. Donderdag kwam er onderstaande reactie van Jellie Koopmans uit Marsum:)
Via een kennis werd ik op jouw column gewezen. Had het zelf nog niet gelezen, druk, druk druk! Wat schetst mijn verbazing... Dit gaat over mijn dochter Edith!
Ik heb van het artikeltje gesmuld! Inderdaad heeft zij een relatie gehad met hem. Hij heet Dominique en was destijds garçon (kelner) en dus nog steeds. Het was in de zomer van midden jaren negentig, ze heeft hem ontmoet toen we op de camping verbleven in Lussas in de Ardeche. Ik heb inmiddels het artikeltje naar haar opgestuurd.
En van Edith zelf kwam dit:
,,Ik heb mooie herinneringen aan die tijd. Ach ja, je bent mid-twintig en dan is Parijs wel een heerlijke stad om in te vertoeven. Destijds had ik verkering met Dominique Boeuf. Een lieve jongen, hij werkte toen ook al in een taverne in de buurt van Gare de Lyon. Het verbaast me niks dat hij nog wat Nederlandse woorden kende, hij was heel leergierig. Bedankt voor het naar boven brengen van deze heerljke herinnering!''
(Op 7 december was ik Sinterklaas in Hollum. Daardoor was ik niet in Erfurt, op het gala tere ere van de 107-de verjaardag van Johannes Heesters. Lars en Ronald waren er wel, en op mijn verzoek schreef Lars een stuk voor mijn weblog. Dit is het, met zijn filmpjes.)
,,Mag ik u wat vragen?'’, vroeg de man met de camera, waar op stond dat hij van de Sachsenschau was. ,,Is dat Hollands dat u spreekt? Komt u uit Holland?’'
,,Zeker wel. We zijn gisteren helemaal uit Den Haag komen glijden’', zei ik tegen de camera. ,,Met al die gladheid en de sneeuwval.'’ Dat was niet helemaal waar, maar voor een televisiecamera mag je de waarheid een beetje aandikken.
Ronald en ik stonden bij de garderobe van de Kaisersaal in Erfurt, waar zojuist het 107. Geburtstagsgala van Johannes Heesters was afgelopen. Iemand van 107 die simpelweg nog in leven is, dat is al bijzonder genoeg. Maar iemand als Johannes Heesters, die nog met Louis Davids heeft opgetreden en nu nog steeds de sterren van de hemel zingt, dat is magie, dat is… bijna onaards.
Heesters is gestopt met roken, het heeft de afgelopen week in alle kranten gestaan maar hij vertelde het graag nog eens voor de microfoon. Drie of vier weken al heeft hij geen sigaret meer aangeraakt.
,,Mijn dokter heeft gezegd: 'Hij moet niet meer roken, dat is levensgevaarlijk'. En je moet wat aannemen van zo’n man, hij is dokter, je kunt niet zeggen: 'Die heeft er geen verstand van''', aldus de hoogbejaarde performer, aan wie je de jaren wel een beetje begint af te zien.
Eerlijk gezegd maakte ik me een beetje zorgen. Toen Ronald, Asing en ik hem voor het laatst hadden zien optreden in Stuttgart, leek hij me een stuk brozer dan de keer daarvoor, sindsdien waren er anderhalf jaar verstreken, en dat tikt aan als je boven de honderd bent.
Maar op het moment dat hij eenmaal zijn plekje op het podium had ingenomen, staand tegen de vleugel, wisten Ronald en ik meteen dat het wel snor zat. Timing goed, adem genoeg, volume dik in orde, Heesters veegde de vloer aan met de veel jongere zanger van het Salonorkest Weimar, dat hem in Erfurt begeleidde.
Voor de pauze zong Heesters vier nummers achter elkaar.
Eerst ‘Ich knüpfte manche zarte Bande’ (uit Der Bettelstudent), daarna ‘Ich bin Gott sei dank nicht mehr jung’ uit de musical Gigi, vervolgens ‘Man müsste Klavier spielen können’ en als laatste voor de pauze ‘Ich werde hundert Jahre alt’, het wat niksige nummer van de gelijknamige cd ter gelegenheid van Heesters’ honderdste verjaardag, geproduceerd door Jack White.
Na een paar nummers ging Heesters’ timing wel enigszins achteruit. Florian, de jonge pianist, had er een hele kluif aan om zijn tempo steeds aan te passen als Heesters weer eens een lange uithaal deed.
Een enkele keer vergiste hij zich in de tekst. Zo zong hij ‘Ich habe die Menschen zum sterben gebracht’; het had moeten zijn ‘zum lachen gebracht’, nogal een verschil, maar op Jopie’s leeftijd mag je wat door de vingers zien.
Ronald en ik waren niet de enige groupies. Beneden in de Kaiser zat een bejaarde dame in een roze trui met een grote ruiker, gespitst op elke gelegenheid om die op het podium aan de jarige aan te bieden. Ze had ook een verjaardagskaart bij zich met een chip erin die de hele tijd ‘Happy Birthday to you’ piepte, iets dat op stille momenten door de hele zaal te horen was.
Aan het eind, toen alle optredende artiesten met ballonnen op het podium stonden en de zaal Heesters toezong ter gelegenheid van zijn verjaardag, zag ze haar kans schoon. Ze besteeg het trapje naar het podium, maar werd resoluut teruggezonden. Toen vijf minuten later de show was afgelopen, probeerde ze het opnieuw, maar de gordijnen schoven al dicht en een jongen van de crew stuurde haar weg. Uiteindelijk, toen niemand oplette, wurmde ze zich alsnog achter het doek.
,,Hebt u die bloemen nog kunnen geven?’', vroeg ik aan haar, even later in de foyer.
,,Jazeker'’, zei ze, nog stikvol adrenaline. ,,Ik heb hem kunnen feliciteren en alles.'’
Ik zei haar dat ik de hele avond haar verjaarskaart had horen piepen, maar dat ontkende ze om het hardst. ,,Dat is gelogen!'’ Daarna wendde ze zich tot de camera van de Sachsenschau.
Alles bij elkaar was het een memorabele avond met Johannes Heesters, die monter zong dat hij niet hundert Jahre alt zal worden, maar honderacht en zelfs honderdnegen. De sigaret die zijn dochter Nicole hem op het podium aanbood, weigerde hij resoluut; de borrel die erbij kwam, sloeg hij in één keer achterover.
,,Er ist lebendige Theatergeschichte’', zei Ronald tegen de camera van de Sachsenschau, ,,aber kein Museumstück’'.
Normaal is Ronald niet zo’n mediatype, maar dit kwam uit de grond van zijn hart.
Het bijzonderste onderdeel van Sinterklaas-zijn is de blije rit te paard, door een dorp vol zwaaiende en lachende mensen. Zelfs dwarse zestienjarigen krijg je in Hollum met een combinatie van strak aankijken en onstuitbaar toezwaaien de puberende handen wel uit de jaszak.
Dit jaar was Sinterklaas op maandag en dinsdag. Er ligt sneeuw, overdag was er lichte dooi, ’s avonds en ’s nachts vroor het aan de grond. Kortom: kans op gladheid. Mijn vader liet me grinnikend afgrijselijke YouTube-filmpjes zien met Sinterklazen die ontluisterend van hun paard lazerden.
Daarom ging de rit in Ballum helemaal niet door en besloten ze in Hollum, dat de Sint per jeep door het dorp zou, zo'n legergroene zonder dak die aan Canadese bevrijders doet denken. Het muziekkorps had geen trek in glibberpartijen, dus de route werd sterk ingekort. De Stelp zat er niet eens in.
Na het schoolbezoek ging ik met een boek vol tekeningen en aandoenlijke kinderbriefjes (,,De vogels vonden het heel leker / En de poesen heben deze dag nog een vogel op ge geeten / En ik heb inderdaad leker ge zwomen’’) het laddertje op.
Abe, van wie de jeep is, hield zowel het laddertje en zijn hart vast, want Sint klom er passend onhandig op. Ik ging eerst op de achterbank zitten, maar dan ben je nauwelijks nog te zien.
,,Als de paus het kan, kan ik het ook!’’, riep ik dapper en deed de rit staand en een beetje wankelend.
Het is anders, zo’n pruttelende Amerigo op wielen, maar het wuiven en lachen was er niet minder om. Integendeel: hier passeerde immers een combinatie van de Sint, de paus en onze bevrijders.
(Dit is een bewerkte versie van de column die ik tussen mijn optreden als Sint en banevegen schreef voor de LC van woensdag 8 december. De bovenste foto is gemaakt door Jan-Theo IJnsen, de onderste door Jaap de Boer.)
Ballumer kinderen zijn hardnekkige doorvragers, die zich niet met een kluitje in het riet laten sturen. Geen verrassing, want Ballumers staan bekend om hun nieuwsgierigheid en ze weten meestal ook alles wel.
Sinterklaas kreeg vanmorgen op OBS 't Ienster de vraag hoe oud hij is. Toen hij zich daar met een wedervraag (wat denk je zelf) en een kwinkslag (zo oud dat hij de tel kwijt is geraakt) afmaakte, riep een meisje uit groep 5, 6, 7 of 8 (het verschil is moeilijk te zien) ,,Ja, nou weten we het nog niet.''
Twee slimmeriken uit diezelfde groep kwamen erop terug met strikvragen als ,,in welk jaar is Sinterklaas geboren''.
Ze bleken heel goed in internetten te zijn, dus op verzoek van de Sint gaan ze het zelf uitzoeken. (De heilige Nicolaas van Myra is van 268, jongens).
Bij Omke Johannes en tante Heerta in IJlst was het altijd vakantie, dacht ik als kind. De hele dag was er tijd om koffie en thee te drinken met enorme hoeveelheden zelfgebakken koekjes en appeltaarten. Tussendoor kon je met omke Johannes in een bootje bij de fuiken langs die hij her en der had staan, en onderweg lekker dromerig met je hand in het water hangen.
Er werd natuurlijk wel gewerkt, de stal stond vol koeien, maar dat leek omke Libbe allemaal te doen, de vriendelijke maar stille zoon. Hij is geen oom maar een achterneef, tante Heerta was de zus van beppe. Tante Heerte keek altijd een beetje zorgelijk, wat er misschien van kwam dat haar andere zoon, omke Wybren (hij staat bovenaan dit log) in Australie is omgekomen.
Omke Libbe stond gisteren in de Leeuwarder Courant, in de column van Bonne Stienstra. Want naast een zwijgzame werker was hij ook heel sportief. Hij schaakte en hij schaatste.
Dat wist ik, maar niet dat hij kennelijk heel goed schaatste: hij stond begin jaren zestig geregeld in de krant, een keer zelfs met foto (hierboven), toen hij tweede werd bij de Elfmerentocht in 1963. De winnaar, Henk Fennema uit Suameer, staat links.
Bij de Elfstedentocht van datzelfde jaar was Libbe Kerstma onderweg afgehaakt, meldde de Leeuwarder Courant destijds. Mankeert je wat, vroeg tante Heerta bezorgd. Nee, zei hij toen.
Maar nu, bijna een halve eeuw later, staat de waarheid alsnog in de krant: omke Libbe viel nadat iemand tegen hem was opgebotst en had daar een geknakte wervel aan overgehouden. Overigens schaatst hij helemaal niet meer, hij is 76.
Vandaag de felicitaties voor Sint Nicolaas (leeftijd onbekend) en voor Johannes Heesters (107). Vanwege Sint Nicolaas ga ik dinsdag niet mee naar het gala ter ere van Heesters' verjaardag, maar er komt als alles meezit wel een verslagje van op deze site.
