Een diploma van professor Higgins

Lang geleden dat ik een diploma haalde, maar nu heb ik er weer eentje. Van de Wesleyan University in Middletown, Connecticut.

Het zei mij eerst ook niks, maar president Woodrow Wilson, historicus William Manchester en componist John Cage zijn eraan verbonden geweest. En onder de afgestudeerden zijn allerlei Pulitzerprijswinnaars en Oscarwinnaars. Dus ga maar na.

Het is een van de universiteiten die meedoet aan Coursera, een open universiteit op internet, bedacht door twee mensen van Stanford University. Daar kun je allerlei cursussen volgen, aangeboden door allerlei instituten van Stanford en Princeton tot de universiteiten van Leiden en Amsterdam.

Je kunt je verdiepen in wiskunde, financiele markten of terrorisme, maar ook in de geschiedenis van rock. Ik koos voor 'The language of Hollywood, storytelling, sound and color', een cursus van een maand door professor Scott Higgins.

Hij is een vlot sprekende Amerikaan die met zijn gezicht net wat te dicht bij de webcam vertelt over Hollywoodfilms, de manier waarop ze een verhaal vertellen en hoe de komst van geluid en kleur daar verandering in bracht. Hij is zo iemand die zich heel erg verdiept in een detail en daar dan heel interessante conclusies uit trekt.

Het huiswerk bestond uit acht films. Geen straf, want ik had er maar twee van eerder gezien. Na een paar testjes met multiple-choicevragen die niet moeilijk zijn als je hebt opgelet krijg je een diploma. Er staat bij dat je er geen rechten aan kunt ontlenen.

Picket fans

In de komedie 'Doctor Strangelove (or how I learned to stop worrying and love the bomb') somt straaljagerpiloot major T. J. 'King' Kong (Slim Pickens) op, wat er allemaal in het luchtmacht-overlevingspakket zit. Hij is met een atoombom onderweg naar de Sovjet-Unie.

,,One forty-five caliber automatic; two boxes of ammunition; four days' concentrated emergency rations; one drug issue containing antibiotics, morphine, vitamin pills, pep pills, sleeping pills, tranquilizer pills; one miniature combination Russian phrase book and Bible; one hundred dollars in rubles; one hundred dollars in gold; nine packs of chewing gum; one issue of prophylactics; three lipsticks; three pair of nylon stockings. Shoot, a fella' could have a pretty good weekend in Vegas with all that stuff."

Als je goed naar de film kijkt, zie je aan zijn mond dat hij niet Vegas zegt, maar Dallas. Pickens moet tenslotte een soort Texaanse cowboy voorstellen. De eerste proefvertoning van de film was op 22 november 1963, de dag dus dat Kennedy in Dallas was doodgeschoten. Vandaar dat de tekst op de geluidsband is veranderd.

Dat hadden we ook graag willen laten zien op de Cinema Ascona-avond over Kennedy, Oswald en film, maar de voorzitter/presentator vond het het programma zo al vol genoeg. De belangstellenden waren naar de Oldehove toe gedirigeerd, en liepen vandaar mee naar het zaaltje.  De sjiekste Cinema Ascona-vertoningsplek tot nu toe, boven de ingang van de Harmonie.

Alles kwam er langs: de Texas School Book Depository Building, de Grassy Knoll, de Picket Fence, de Umbrella Man, de Triple Underpass, officier Tippett, Willem Oltmans. ,,Een spreekbeurt met filmfragmenten", omschreef fotograaf Jacob van Essen niet onterecht.

Die fragmenten waren:

1: PT 109 (Leslie H. Martinson, 1963). John F Kennedy (gespeeld door Cliff Robertson) als oorlogsheld.

2: Fragment uit een tv-interview, eerder uit 1963, met Lee Harvey Oswald, die vertelt dat hij boeken over marxisme gelezen heeft en ja, dat hij wel een marxist is, ja.

3: The Butler (Lee Daniels, 2013). John F. Kennedy (James Marsden) komt in 1960 in het Witte Huis en gaat op de vloer liggen, vanwege rugklachten.

4: De Zapruder film (Abraham Zapruder, 1963). Fabrikant van dameskleding filmde per ongeluk de moord op Kennedy.

5: JFK (Oliver Stone, 1991). Onderzoek ter plekke wijst uit, dat Lee Harvey Oswald vrijwel onmogelijk drie keer in zo korte tijd geschoten kan hebben, laat staan raak.

6: Profile in Silver (John Hancock, 1985). Aflevering uit de 'Twilight Zone'-serie. Tijdreiziger voorkomt per ongeluk de aanslag op Kennedy, maar het alternatief is nog veel erger.

7: In the Line of Fire (Wolfgang Petersen, 1993). Nog jaren na de aanslag tobt veiligheidsman Clint Eastwood met de gedachte dat hij gefaald heeft.

8: Ruby (John Mackenzie, 1992). Twee scenes met nachtclubeigenaar Jack Ruby. Op de politieavond in zijn club laat hij een nieuwe stripper optreden, die vooral bij politieman Tippett goed in de smaak vakt. En later schiet hij (in opdracht van de schimmige David Ferrie) Oswald neer.

9: De Picket Fence. Geen film, maar de foto van de Asconavoorzitter, midden jaren negentig op of bij de plek waar misschien een tweede schutter stond.

10: Interview with the Assassin (Neil Burger, 2002). Cameraman interviewt een overbuurman, die hem ervan probeert te overtuigen dat hij de tweede schutter is. De man heeft, door kanker, niet lang meer te leven en niets te verliezen.

11: Willem Oltmans bij CBS. In 1977 getuigde Willem Oltmans dat de witrussische immigrant George de Mohrenschildt Oswald tot de aanslagen had aangezet.

12: JFK (Oliver Stone, 1991) Willem Oltmans speelt de rol van George de Mohrenschildt.

13: Executive Action (David Miller, 1973). Oliebaronnen beramen, met Burt Lancaster, een aanslag door drie mannen op de president. Film was destijds wat omstreden en verdween uit de bioscopen.

14: The Umbrella Man (Errol Morris, 2011.) Interview met onderzoeker Josiah 'Tink' Thompson, die wijst op de sinistere toeschouwer die als enige een uitgeklapte paraplu droeg, terwijl het tijdens het bezoek van Kennedy aan Dallas mooi weer was. Frisse blik op het samenzweringsdenken.

En de hoofdfilm:

15: Parkland (Peter Landesberger, 2013). Spannende reconstructie van de dagen direct na de aanslag, ondermeer in het ziekenhuis waar de neergeschoten Kennedy, en later de neergeschoten Oswald heen werden gebracht. Verrassing uit die film: Oswald's broer, Robert, die nu 84 is.

(De foto's zijn van Jacob van Essen, behalve die bij de Picket Fence, die volgens mij door Douwe Winia gemaakt is.)

Nog een spreekbeurt

In de kroeg na afloop vertelde Jacob dat hij meende dat hij Waling op Omrop Fryslan had gehoord, ook over Kennedy. Dat zou best kunnen, want ik was 's middags door de omrop gebeld om Walings nummer, maar ik wist niet of ze hem nog gebeld hadden.

Nog zo'n Walthaus-spreekbeurt dus. Dit is het fragment:

Wolf in het Noorden

Filmmaker Jim Taihuttu (midden op de foto) had geen idee waarom zijn film 'Wolf' (ga hem zien!) op het Noordelijk Film Festival de Award for Special Contribution to Northern Cinema kreeg. De film gaat over kickboksers van Marokkaanse en Antilliaanse afkomst en Taihuttu zelf komt uit Venlo. Een plaats waar trouwens bovengemiddeld veel filmmakers vandaan schijnen te komen.

De prijs op zich - een antiek kompas - vond hij mooi. Hij was er tenslotte voor naar Leeuwarden gekomen met producent Julius Ponten (rechts op de foto), konden ze onderweg bijpraten.

Tijdens het blokje met vragen voor de filmvertoning vertelde hij dat hij wel vaker in Leeuwarden was geweest, maar dan als DJ. Hij herinnerde zich een Koninginnedag op het pleintje vlakbij de Harmonie, en optredens in Club Red.

Zijn eigen film bleef hij niet kijken. ,,Ik ben nog net op tijd voor de nieuwe van Steven de Jong", zei hij als afscheid van het publiek. Op zich klopte dat. De Jong was net voorbij gelopen met de medewerkers van de korte film 'Frans Frolijk'.

Maar daar zijn we helemaal niet geweest, we hebben beneden in de Harmonie zitten koffiedrinken en over film gepraat. En over Leeuwarden, want daar komt de vriendin van Ponten vandaan.  

De foto, met ook programmeur Fredau Buwalda erop, is van Ruben van Vliet.

Pieter Verhoeff zingt

,,Dat is altijd het probleem in filmzalen", fluisterde regisseur Pieter Verhoeff, even voordat we aan een gesprek begonnen, in de blauwe zaal van Slieker Film.

,,Als je voor het doek staat of zit, ben je in de schaduw." Daarom begon ik het interview door met het felle lichtje van mijn telefoon op Pieter te schijnen.

,,Kijk maar goed", zei ik tegen het publiek. ,,Dit is hem, maar ik blijf niet de hele tijd zo zitten."

Dat hoefde uiteindelijk ook niet, want de zaallichten waren fel genoeg. Het filmfestival had bedacht dat het leuk zou zijn, om een avond met en rond Pieter Verhoeff te organiseren, waarin hij wat filmfragmenten van anderen liet zien, die hem hadden geinspireerd, en fragmenten uit eigen werk.

,,Een Cinema Ascona-avond met Pieter Verhoeff", noemde Jaap het toen hij ervan hoorde. En inderdaad, dat was het wel een beetje, maar dan wat zwaarder, want het ging heel erg over film. Pieter had fragmenten uitgekozen van regisseurs als Akira Kurosawa en Federico Fellini, en in het gesprek haalde hij ook nog Godard en Tarkovski aan.

De vertoonde fragmenten waren:

1: Brutti, Sporchi e cattivi (Ettore Scola, 1976). Vader (Nino Manfredi) komt thuis in de sloppenwijk. Had Verhoeff geinspireerd tot

2: Van Geluk Gesproken (Pieter Verhoeff, 1987). Michiel Romein als sukkel die een baantje probeert te krijgen bij Sjef (Gerard Thoolen), een scharrelaar die het op Romeins vrouw heeft gemunt. In een Amsterdamse kroegscene wordt een plaatje aangevraagd bij de piraat, 'Mijn liefde voor jou'. Dat Hazes-achtige lied, vertelde Verhoeff, was geschreven door Cees Bijlstra, zijn vaste componist. En de zanger ervan is Verhoeff zelf. Hij zong het live in Slieker, om dat te bewijzen.

 3: Amarcord (Federico Fellini, 1973). Jongen slaat om met de dikke vrouw met de grote borsten van de tabakswinkel. Verhoeffs inspiratie voor

 4: De Vuurtoren (Pieter Verhoeff, 1994). Jongen krijgt van Tante Akke een inkijkje in het mysterie van de vrouw. Verhoeffs moeder was, vertelde hij, niet zo blij met dit soort scenes, want zo was het allemaal niet gegaan vroeger.

5: Heimat (Edgar Reitz, 1984). Soldaat komt thuis van het front van de Eerste Wereldoorlog. Verhoeff is dol op de serie, en had hem in een lange weekeindsessie nog eens met Geert Mak, die ook in de zaal zat, bekeken.

6: De Vuurtoren (Pieter Verhoeff, 1994). Broer Fimme komt thuis uit Indonesie. Verhoeff zag later pas dat hij geinspireerd was door 'Heimat'.

7: Rashomon (Akira Kurosawa, 1950). Getuigen vertellen verschillende verhalen over een verkrachting en een moord.

8: Rudi Schokker huilt niet meer (Pieter Verhoeff, 1972). Een van de eerste namaakdocumentaires van Nederland, over een baby die huilt met het geluid van een opstijgend vliegtuig.

9: Mulholland Drive (David Lynch, 2001). Meisje komt in het appartement van tante en treft daar een onbekende andere onder de douche.

10: Gerard Thoolen: Alles komt ergens van (Pieter Verhoeff, 2003). Droomachtig fragment uit Verhoeffs documentaire over Gerard Thoolen, die in 1996 aan aids overleed. Hij schaamde zich daar erg voor, vertelde Verhoeff later, want dat was een ,,flikkerziekte".

De foto is van Erikjan Koopmans

Smoking or non-smoking

Op Facebook riep ik de vraag op of ik als ceremoniemeester bij de opening van het Noordelijk Film Festival wel of niet mijn smoking aan zou trekken.

,,Tuurlijk wel'', reageerde een aantal mensen. ,,Altijd een smoking."

Sommigen voegden daar goede raad aan toe: ,,Bij twijfel altijd dressed to impress." - ,,Iemand moet het goede voorbeeld geven." - ,,'Coz every girl's crazy 'bout a sharp dressed man' volgens ZZ Top." Een paar adviseerden een mantel en een mijter, maar dat heb ik allemaal niet in huis.

Het werd de smoking, kijk maar op bovenstaande foto van Afke Manshanden, waar ik met burgemeester Ferd Crone op sta. Die overigens vertelde dat zijn favoriete film vroeger 'Ivanhoe' was.

Toen ik na afloop de Harmonie uitliep, kwam FNP-raadslid Pier Tilma me achterna. Hadden verschillende mensen me complimenten over de smoking gegeven, bij hem was het anders.

,,Wa hat dij dy smoking oanmjitten?", wilde hij weten. ,,Of hast him fan in oar liend?"

,,Hij is van mezelf", zei ik. ,,Ik heb hem bij Eringa gekocht."

,,De boksen moatst ynnimme litte", zei Tilma streng. ,,Dy binne te lang. It is gjin gesicht."

Hart van steen

Mail van Johan Huizing, die 'Knielen op een bed violen' tegenkwam, maar dan in de Italiaanse vertaling.

Johan schrijft: Onderstaand boek gezien op luchthaven in Rome. Siebelink in het Italiaans (God betere het) met een aanbeveling van de LC op de cover.

En kijk nou toch. Naast het bloemenvaasje op het omslag staat 'Chi non rimarra conquistato da questo splendido romanzo ha un cuore die pietra', met eronder: Leeuwarder Courant.

Of zoiets de Italiaanse verkoop stimuleert is onbekend.

De zin komt uit de recensie van Kees 't Hart destijds (18 maart 2005), en luidde 'Wie hier niet door bewogen wordt, heeft een hart van steen. Is dat al heel wat, in het Italiaans klinkt het nog mooier.

Bromsnaar in de duinen

Achter de kooiplaats bij Buren zijn een paar kunstwerken gebouwd door - als ik het goed heb - Finse ontwerpers. Ik reed erheen met Gryts, en we dachten dat er een helikopter of een vliegtuig in de buurt rondzoemde. Maar het was dit bouwsel, waar een paar linten als snaren inhangen met pannen en blikken eronder gespannen, als klankkasten. Door de wind maken ze brommende geluiden.

Het filmen ervan ging niet erg goed, want mijn telefoon heeft de wind zelf luider gemaakt dan het gebrom. In het echt was dat net andersom.

 In het boekje stond dat dit gemaakt is door ene Marlene Pedersen. We hadden allebei aangenomen, zonder er verder over na te denken, dat dit door een man gemaakt was.

Naschrift:

Tineke Borsch, die de makers heeft ontmoet (op een moment dat het niet woei, overigens), schrijft: ,,Marlene Pedersen bouwde de put met ongebakken stenen, het is de bedoeling dat die in
de loop der tijd oplossen in de natuur.  Aksel Strim zorgde voor de 'muziek'-inrichting en is ook de muzikale van de twee."

Ha! Toch een man! 

LAX

In terminal 3 van het vliegveld van Los Angeles is iemand neergelegd en gearresteerd die daar geschoten zou hebben. Verschillende mensen zijn gewond geraakt, ze weten nog niet hoeveel of hoe erg.

Een paar minuten later al - de wereld is echt klein - hoorden we dat Waling ook op het vliegveld is. In een andere terminal weliswaar, maar bij ontruimingen doet dat er niet veel toe. Hij dacht dat hij om half acht vanmorgen - plaatselijke tijd -  naar San Francisco zou vliegen, maar het vliegveld wordt helemaal overhoop gehaald en de vluchten werden stilgelegd.

Rita meldde eerst dat Waling sjagrijnig was, omdat het uren leek te gaan duren. Maar op het moment dat u dit leest - tegen twaalven in Los Angeles - is hij onderweg naar zijn vliegtuig, of zit hij daar zelfs al in. Pa heeft net gebeld.