Neutrino's zijn kleine deeltjes, die van de zon of andere sterren komen en de hele dag dwars door ons en alle andere dingen heenvliegen zonder dat je er iets van merkt. Maar niet in Sudbury. Daar hebben ze ergens bij de nikkelmijnen een grot uitgegraven waar ze een pelxiglas bol in hebben gebouwd met zwaar water. En heel soms - twintig keer per dag - botst een neutrino op zo'n zwaar-watermolecuul en dat kun je op de computer zien als een sprietig web van witte streepjes.
Je mag dat lab niet in, maar je kunt er wel van alles over zien in Science North, een soort educatief centrum bij Sudbury in een gebouw met de vorm van een sneeuwvlok. Het is zo'n van-alles-museum, met een vlindertuin en een spijkerbed waar je zelf op mag liggen (het tintelt een beetje), en bewegende Tyrannosaurussen, die elke vijf minuten brullen.
Daar krijg je een filmpje te zien waarin een stripfiguurtje, Captain Neutrino, alles over neutrino's en dat lab uitlegt. En ergens anders zie je op een filmpje hoe Stephen Hawking hier een speech hield. Of beter gezegd, zijn spraakcomputer praat, terwijl we in close-up dat grote hoofd licht heen en weer zien schudden.
Jan Visser heeft me jaren geleden over neutrino's verteld, en me er toen ook een gedichtje over laten zien. Ik wist alleen de eerste regel nog: Neutrinos they are very small. Maar wie had het geschreven? Een mooie vraag voor een van de vele mensen die hier behulpzaam in Science North rondlopen.
Hij wist het niet, maar terwijl ik naar het filmpje over Captain Neutrino keek, zocht hij het op internet op. Het is van John Updike en het gaat zo:
Neutrinos, they are very small.
They have no charge and have no mass
And do not interact at all.
The earth is just a silly ball
To them, through which they simply pass,
Like dustmaids through a drafty hall
Or photons through a sheet of glass.
They snub the most exquisite gas,
Ignore the most substantial wall,
Cold-shoulder steel and sounding brass,
Insult the stallion in his stall,
And scorning barriers of class,
Infiltrate you and me! Like tall
And painless guillotines, they fall
Down through our heads into the grass.
At night, they enter at Nepal
And pierce the lover and his lass
From underneath the bed-you call
It wonderful; I call it crass.
Ik kreeg een kopie, maar hij had er wel dertig afgedrukt, die hij ging ronddelen. En met een beetje geluk hangen ze het er nog op ook. Het is altijd ergens goed voor, als je rare weetjes onthoudt.
