In de serie Het Vuur van de Friezen, prettig wegkijkende maar ook rommelige televisie van Omroep Max, vertelt Huub Stapel op een boot naar Engeland dat veel Friese en Engelse woorden overeenkomen. Bread en brea, cheese en tsiis.
Hij verontschuldigt zich als Limburger voor zijn uitspraak. Maar toch, zoveel Fries hebben we hem niet meer horen spreken sinds hij een politie-inspecteur speelde in De Dream van Pieter Verhoeff.
De deur naar zijn hut doet hij open met een elektronische sleutel: nog zo'n woord. Key in het Engels, kaai in het Fries.
Nu wankelt het woord kaai al jaren op het randje van de vergetelheid. Mijn pake wond zich er al over op als hij weer eens iemand in het Fries sleutel hoorde zeggen.
Vorige week hoorde ik een verhaal over Bertus Jans Postma, de begin vorig jaar overleden bewaker van het zuivere Fries. Ik had een band met Postma, hij schreef me steevast als ik in een column weer eens de Nederlandse versie van een plaatsnaam had gebruikt (Dronrijp) in plaats van de Friese (Dronryp).
,,In oare sûnde fan jo, Dokkumer Ee, heucht my as de dei fan earjuster'', schreef hij een keer. Ik leerde het ook nooit, ik had Dokkumer Ie moeten schrijven! Gelukkig kreeg ik ook wel eens waarderende mail van hem.
Die Bertus Jans Postma woonde tot op hoge leeftijd nog thuis in Bitgummole (Beetgumermolen zeggen de Hollanders). Op een dag, zo werd me vorige week verteld, was hij van de trap gevallen en lag onmachtig in de hal, uit zichzelf kon hij niet overeind komen. Een ellendige boel.
Gelukkig wist hij de aandacht te trekken van de postbode, die hem door de brievenbus toesprak. ,,Is der ek in buorman dy't in sleutel hat?'', vroeg die behulpzaam. ,,Dan kin ik iependwaen.''
,,Dat hjit net sleutel, dat hjit kaai'', corrigeerde Postma. ,,Kaai!''
(Als hij nog zou hebben geleefd, wat zou Bertus Jans Postma dan van Het vuur van de Friezen gevonden hebben? Daar had hij zeker naar gekeken en dan was hij gestruikeld over bread/brea - want brea is roggebrood, gewoon brood heet in het Fries bôle. Overal loert de sûnde.)
