,,Vertrekken ze bij de Elfstedentocht nog steeds hiervandaan?'', vroeg een oudere heer me, met wie ik een tafel deelde in de bar van het WTC hotel. Bar Zero heet het café daar beneden en die naam is goedgekozen, want er was duidelijk niet gerekend op veel klanten die allemaal koffie wilden. Het was een uur voor de premiere van 'De hel van '63'.
,,Ze gaan voortaan van de vliegbasis'', vertelde ik. Dat had ik net gelezen. ,,Met vijftig bussen worden ze hier dan bij de Zwette afgezet.''
,,Dan moeten ze toch nog wel die 800 meter hardlopen?'', vroeg de man door. Dat wist ik niet, maar het leek me onwaarschijnlijk.
,,U heeft hem zeker ook gereden in 1963?'', vroeg ik. Hij leek er oud genoeg voor.
,,Nee, in 1985'', zei hij. ,,Voor '63 was ik te jong.''
Hij was vanochtend uit Helwijk vertrokken, vlakbij Willemstad in Brabant. Met de trein naar Amsterdam, om de vriend op te halen die naast hem zat, en daarna met de auto verder.
,,Over de Afsluitdijk'', jubelde de man uit Helwijk.
,,Daar was ik nog nooit geweest, ik rij altijd over Zwolle. Nou, ik ben dan Zeeland gewend, de Oosterschelde en de Westerschelde, maar dat IJsselmeer zeg! Dat is me een plas water!''
,,U bent nog nooit over de Afsluitdijk geweest?'', vroeg ik ongelovig, want die dijk is een van de mooiste dingen van Nederland.
Hij was er echt nog nooit over gereden, bekende hij.
En nu hij toch van alles bekende: in 1963 kon hij net niet meedoen, omdat hij juist achttien was geworden. ,,Ik heb sindsdien altijd gedacht, ik had er gewoon een jaar bij moeten smokkelen.''
Hel#2: Zo blond als Chris Zegers
Dit is het achterhoofd van Johan Hoekstra uit Tjerkgaast.
Hij had stand-in zullen zijn voor Chris Zegers in 'De hel van '63', vertelde hij, want die kon niet schaatsen en dat kan Hoekstra wel. Die heeft dat zelfs een tijd heel fanatiek gedaan maar nu niet meer want hij studeert.
De opnamen zouden in Litouwen zijn, daar was alles voor geregeld: tas ingepakt, paspoort klaar en Hoekstra had, speciaal voor de film, zelfs zijn haar geblondeerd.
Pal voor het vertrek kwam een telefoontje: het dooide in Litouwen, de opnamen gingen niet door. En drie weken later, toen de filmers naar Finland gingen voor opnamen, had Zegers bijles schaatsen gehad en geen stand-in meer nodig.
,,Er zit nog een beetje blond in'', zei Hoekstra. ,,Kijk maar.'' Het licht in WTC Expo was niet zo best, maar je kunt de strengetjes inderdaad zien.
(Er waren nog twee van die stand-ins bij hem, eentje die voor Lourens van den Akker had zullen schaatsen, maar die kon het zelf al, en eentje die werkelijk heeft geschaatst, voor Cas Jansen. Voor de geschiedenisboekjes: dat was Sytse Kooistra uit Warstiens).
Hel#3: Goodies
Op weg naar huis liep ik bijna scheef van de merchandise die er werd uitgedeeld.
Het meisje van de garderobe zei bij het teruggeven van de jas: ,,Het kan zijn, dat Sonnema een kleine verrassing in uw jas heeft achtergelaten.'' Daar zat zo'n miniflesje Beerenburg in.
Bij de uitgang kreeg iedereen een gele tas van Nutricia chocolademelk, met een beker erin en een blikje chocomel. Beerenburg en chocomel zijn in de film ook een paar keer te zien, maar minder vaak dan de jeneverfles in 'Soldaat van Oranje'.
En in de zaal was onder elke stoel een feloranje schaatsmuts geplakt, waar met grote letters 'UNOX' op stond. Dat was, vertelde presentator Jan Douwe Kroeske, de originele muts van Reinier Paping.
Dat was het moment dat schaatskenner Wybren, met wie ik naar de premiere was (foto Catrinus van der Veen), begon te sputteren. ,,In 1963, een muts met Unox erop zeker'', mopperde bij. (De film, waar hij niet erg over te spreken was, moest toen nog beginnen).
Toen Kroeske even later de zaal opriep om voor een fotograaf (van Unox, neem ik aan) allemaal die muts op te zetten, hoorde ik naast me: ,,Dat zal ik nooit doen.''
Ik deed het trouwens zelf ook niet. Gelukkig voor de fotograaf zaten we niet voorin.
