Eberts wetten
Tussen alle boeken die de vorige week overleden filmrecensent Roger Ebert schreef, is ook ‘Ebert's little movie glossary', een vermakelijk zakboekje voor wie vaker dan 2 keer per jaar (ongeveer het Nederlands gemiddelde) naar de film gaat, of er thuis veel ziet.
Er staan filmwetten in die iedereen herkent, zoals de ‘Vette-manformule': ,,In alle films waarin een groep mannen samenleeft, is de vette de onbetrouwbare.”
Of de beroemde ‘Fruitkraam': ,,Bij elke achtervolging in een exotisch land wordt een fruitkraam omver gereden en zwaait de eigenaar ervan met zijn vuist naar de auto's.”
Of het Spuugeffect: ,,Als heldinnen vastgebonden zijn en in het gezicht spugen van de schurk, moet hij glimlachen.”
Ebert zette zulke dingen in de krant en lezers kwamen ook met suggesties, waarvan hij de beste in zijn boekje opnam. De ‘Heilige hond' is een fraaie: ,,In films worden mensen straffeloos en gewelddadig vermoord, maar honden nooit. Als buitenaardse wezens films van de aarde zouden bestuderen, zouden ze vaststellen dat honden goden zijn.”
De Wet van de Toenemende Zwaartekracht: ,,Hoe hoger een held een toren beklimt, hoe groter de kans dat zijn wapen gaat vallen op het moment dat hij het het meest nodig heeft.”
De wet van de Ventilatieschacht: ,,Regisseurs zorgen ervoor dat de ventilatieschachten in de gebouwen in hun films altijd groot genoeg zijn om doorheen te kruipen.”
Of het Simultane Herstelsyndroom: ,,Als een groep filmpersonages bewusteloos is geraakt, komen ze allemaal ongeveer tegelijk weer bij.”
Het is een leuk spel, al zitten er flauwe vondsten bij en mis je ook allerlei dingen. Zo verbaas ik me er elke keer over dat filmpersonages in restaurants en op terrassen van alles bestellen maar het zelden opeten. Die staat er niet in.
En wat vooral ontbreekt, al is dat voor een Amerikaans boekje logisch, zijn de ongeschreven wetten die er in Nederlandse films of series heersen. Want die zijn er, vast en zeker.
Alleen: na een heel weekeinde nadenken heb ik er nog niet eentje. Wie wel?
Op die column waren een paar reacties, dus ik kwam er woensdag op terug. Hieronder staat dat vervolg. Ik hoop nu van die Amsterdamse lezer wel een paar verbazingwekkende voorbeelden, natuurlijk, waar nog niemand aan had gedacht en iedereen achteraf van zegt: Oh, ja, natuurlijk.
Eberts wetten (2)
Maandag ging dit stukje over de wetmatigheden van (Amerikaanse) films, opgeschreven door de onlangs overleden filmcriticus Roger Ebert. Zoals de Wet van de Spanningverhogende Accu: Als een heldin wil wegrijden omdat er een zombie/seriemoordenaar achter haar aan zit, start haar auto pas als hij zijn arm al naar binnen steekt.
Zijn er zulke wetten voor Nederlandse films, vroeg ik me af. Ik kreeg meteen voorbeelden gemaild.
Feito van der Wal uit Heerenveen wijst op het Verlamde-Mondhoekensyndroom: ,,Bij een scène uit de middeleeuwen, waarbij altijd wel gegeten en gedronken wordt, loopt het water of de wijn de acteur (nooit de actrice) vanuit de mondhoeken naar beneden.” Hetzelfde geldt voor het vet van afgekloven botten.
Zeer herkenbaar, inderdaad – volgens mij zitten ze in ‘Nova Zembla' ook zo woest te schransen en nog in 3D ook. Maar is het typisch voor Nederlandse films?
Leeuwarder John Bosma kwam met een hele lijst. We pakken er drie:
De Accentregel. ,,In de regio spreken ze allemaal regionees. De Hollanders komen altijd noodgedwongen van buiten, bijvoorbeeld als dominee of andere notabel. De kinderen van deze Hollanders, gefrustreerd door hun verbanning uit de grote stad, zijn vaak brutaler en mooier. Een pastoor spreekt altijd met een zachte G.”
Dan de Voorwaarde van de Subsidie-Belg: ,,In Nederlandse films van de laatste jaren zit een subsidie-Belg (in Vlaamse films een subsidie-Nederlander) om het budget rond te krijgen.”
Ten slotte een echte Nederlandse, want hij gaat over het weer: ,,De regen is altijd kleddernat, want verzorgd door de lokale brandweer.” Raak! Kijk maar hoe het plenst in ‘Turks fruit'.
Eddy de Vries uit Leeuwarden komt met een internationale. ,,Een auto die iemand moet afzetten (bijvoorbeeld een taxi die zijn passagier bij een hotel brengt) komt altijd van rechts aanrijden. Nooit van links naar rechts.”
Het was mij nog nooit opgevallen, maar ik ga erop letten. Het is een boeiende wet, heb ik teruggemaild, maar geldt hij ook voor films uit landen waar ze links rijden?
Dat wordt nader uitgezocht.
