,,Dat is altijd het probleem in filmzalen", fluisterde regisseur Pieter Verhoeff, even voordat we aan een gesprek begonnen, in de blauwe zaal van Slieker Film.,,Als je voor het doek staat of zit, ben je in de schaduw." Daarom begon ik het interview door met het felle lichtje van mijn telefoon op Pieter te schijnen.
,,Kijk maar goed", zei ik tegen het publiek. ,,Dit is hem, maar ik blijf niet de hele tijd zo zitten."
Dat hoefde uiteindelijk ook niet, want de zaallichten waren fel genoeg. Het filmfestival had bedacht dat het leuk zou zijn, om een avond met en rond Pieter Verhoeff te organiseren, waarin hij wat filmfragmenten van anderen liet zien, die hem hadden geinspireerd, en fragmenten uit eigen werk.
,,Een Cinema Ascona-avond met Pieter Verhoeff", noemde Jaap het toen hij ervan hoorde. En inderdaad, dat was het wel een beetje, maar dan wat zwaarder, want het ging heel erg over film. Pieter had fragmenten uitgekozen van regisseurs als Akira Kurosawa en Federico Fellini, en in het gesprek haalde hij ook nog Godard en Tarkovski aan.
De vertoonde fragmenten waren:
1: Brutti, Sporchi e cattivi (Ettore Scola, 1976). Vader (Nino Manfredi) komt thuis in de sloppenwijk. Had Verhoeff geinspireerd tot
2: Van Geluk Gesproken (Pieter Verhoeff, 1987). Michiel Romein als sukkel die een baantje probeert te krijgen bij Sjef (Gerard Thoolen), een scharrelaar die het op Romeins vrouw heeft gemunt. In een Amsterdamse kroegscene wordt een plaatje aangevraagd bij de piraat, 'Mijn liefde voor jou'. Dat Hazes-achtige lied, vertelde Verhoeff, was geschreven door Cees Bijlstra, zijn vaste componist. En de zanger ervan is Verhoeff zelf. Hij zong het live in Slieker, om dat te bewijzen.
3: Amarcord (Federico Fellini, 1973). Jongen slaat om met de dikke vrouw met de grote borsten van de tabakswinkel. Verhoeffs inspiratie voor
4: De Vuurtoren (Pieter Verhoeff, 1994). Jongen krijgt van Tante Akke een inkijkje in het mysterie van de vrouw. Verhoeffs moeder was, vertelde hij, niet zo blij met dit soort scenes, want zo was het allemaal niet gegaan vroeger.
5: Heimat (Edgar Reitz, 1984). Soldaat komt thuis van het front van de Eerste Wereldoorlog. Verhoeff is dol op de serie, en had hem in een lange weekeindsessie nog eens met Geert Mak, die ook in de zaal zat, bekeken.
6: De Vuurtoren (Pieter Verhoeff, 1994). Broer Fimme komt thuis uit Indonesie. Verhoeff zag later pas dat hij geinspireerd was door 'Heimat'.
7: Rashomon (Akira Kurosawa, 1950). Getuigen vertellen verschillende verhalen over een verkrachting en een moord.
8: Rudi Schokker huilt niet meer (Pieter Verhoeff, 1972). Een van de eerste namaakdocumentaires van Nederland, over een baby die huilt met het geluid van een opstijgend vliegtuig.
9: Mulholland Drive (David Lynch, 2001). Meisje komt in het appartement van tante en treft daar een onbekende andere onder de douche.
10: Gerard Thoolen: Alles komt ergens van (Pieter Verhoeff, 2003). Droomachtig fragment uit Verhoeffs documentaire over Gerard Thoolen, die in 1996 aan aids overleed. Hij schaamde zich daar erg voor, vertelde Verhoeff later, want dat was een ,,flikkerziekte".
De foto is van Erikjan Koopmans
