zondag 23 augustus 2015

Een sjamaan als weerman


Het portret hiernaast zou Hosteen Tso moeten zijn. Hosteen Tso was een Navajo-sjamaan en zanger, die door regisseur John Ford werd geraadpleegd over het weer.

De laatste tijd heb ik wat films van Ford gekeken, westerns vooral. Die nam hij meestal op in Monument Valley, herkenbaar aan die grillig omhoogstekende bergen.

Dankzij John Ford hoort dat landschap nu bij ons beeld van het Wilde Westen. Ze hebben in Monument Valley zelfs een uitkijkpunt John Ford's Point genoemd.

Tijdens de opnamen van Stagecoach, zijn eerste western daar (de foto boven komt daaruit) hoorde Ford van het bestaan van Hosteen Tso, een medicijnman die voor goed weer zou kunnen zorgen. Tso schijnt 'dik' te betekenen in het Navajo, daarom noemde Ford hem Fatso.

Elke ochtend kwam Tso met een tussenpersoon een weerrapport brengen bij Ford. Of, volgens biograaf Joseph McBride: elke ochtend kwam Tso met die tussenpersoon en bestelde Ford het weer dat hij de volgende dag voor de opnamen nodig had.

Ze namen dan een borrel en vervolgens vertaalde de tussenpersoon het verzoek van Ford in het Navajo en de volgende dag was er het gewenste weer, door toedoen van deze sjamaan. Ford was onder de indruk en tevreden en betaalde Tso 15 dollar per dag.

Tot het een keer misging. Er kwam heel ander weer dan Ford besteld had. Hij vroeg om uitleg. ,,Mijn radio is kapot", zei Tso.